Nadzieja zbawienia, nie pewność

Początkowo chciałem odłożyć to do Dnia Zadusznego, bo to jest szczególnie stosowny moment na pisanie o śmierci, ale pomyślałem, że jednak nie będę czekał.

O samym Jerzym Urbanie nie będę się rozpisywał. Przeczytawszy w internecie wiadomość o jego śmierci w pierwszym odruchu wstałem od komputera, poszedłem przed Najświętszy Sakrament i zmówiłem Koronkę do Miłosierdzia Bożego za jego duszę. Miałem przy tym uczucie pewnej grozy i przestrachu. Stanąć na sądzie Bożym z takim a nie innym życiem za plecami to coś niezwykle poważnego. Ale chcę tu przede wszystkim zwrócić uwagę na dwa rodzaje fałszywych komentarzy, które w ostatnich dniach się pojawiły w związku ze śmiercią Urbana. Pierwszy rodzaj komentarzy zaprzecza nadziei zbawienia, drugi promuje fałszywą pewność.

Część komentarzy była w duchu: „piekło upomniało się o niego” (autentyczne sformułowanie z Twittera). Mściwa nadzieja potępienia, czy wręcz pewność potępienia i jakiś rodzaj delektowania się tą myślą. W duchu niektórych teologów średniowiecznych (ale nie tych największych!), uważających, że największą radością zbawionych w niebie jest oglądanie mąk potępionych. Jak ironicznie skomentował te wypowiedzi na swoim koncie Twitterowym prof. Stanisław Żerko, jest to bardzo osobliwy sposób praktykowania przez część katolików przykazania miłości nieprzyjaciół. A Słowo mówi wyraźnie: „Bóg, który pragnie, aby wszyscy ludzie zostali zbawieni i doszli do poznania prawdy…” (1 Tm 2,4) oraz: „nie chce On bowiem niektórych zgubić, ale wszystkich doprowadzić do nawrócenia” (2 P 3,9). A sprawiedliwość sądu Bożego polega również na tym, że On jedyny widzi wszystkie uwarunkowania, jakie człowiek miał za swego życia, jaki miał punkt startu i jakie możliwości. Także wtedy gdy ktoś nie okazał żadnej skruchy za swojego życia, nie wiemy, po prostu nie wiemy, co działo się między nim a Bogiem w decydującym momencie śmierci. Jak powiedział powieściowy Wołodyjowski po śmierci zdrajcy Janusza Radziwiłła: „Już on na sądzie Bożym i ludzie nic do niego nie mają”. Chrześcijaninowi po prostu nie wolno pragnąć czyjejś wiecznej zguby, inaczej w ogóle nie jest chrześcijaninem.

Ale jest i drugi nie mniej fałszywy sposób podejścia, promujący pewność zbawienia, tak jakby w ogóle nie było ryzyka wiecznego potępienia. Pewien znany medialnie duchowny puścił wodze fantazji i napisał, że obecnie Jerzy Urban rozmawia sobie przyjaźnie z bł. ks. Jerzym Popiełuszką. Nie wiem, czy Ojciec Dobrodziej miał taką wizję nadprzyrodzoną i widział niebo otwarte. Żarty na bok. Osobliwa koncepcja zbawienia jako takiej banalnej i taniej oczywistości. Każdy niejako automatycznie zostaje zbawiony, więc nie ma się czym przejmować. I Pan Bóg jako taki dobrotliwy wujcio, który na wszystko patrzy przez palce i nie traktuje na serio nas i naszych czynów, dobrych i złych. Ale czy to jest Bóg Biblii? Jeśli tak, to nie mam pojęcia, dlaczego św. Paweł napominał Filipian, by zabiegali o własne zbawienie z bojaźnią i drżeniem (Flp 2,12) i skąd w słowach samego Jezusa w Ewangeliach tyle ostrzeżeń przed możliwością wiecznego potępienia. Ten drugi błąd wydaje mi się dziś znacznie powszechniejszy niż poprzedni. On często się przejawia także w mowach pogrzebowych, w homiliach niektórych księży i w niektórych pożegnaniach przez rodziny. Teksty typu: „Teraz patrzy na nas z góry, uśmiecha się…”, „Teraz już jest w niebie…” itd. Ale skąd ta pewność? Stoimy wobec majestatu Boga i majestatu śmierci, mówimy o swojej nadziei, ale nie mamy przecież pewności. Kiedy cztery lata temu zmarł mój Tata, człowiek szlachetny i dobry, o dojrzałej wierze, mówiłem i mówię nadal, że mam wszelkie podstawy, by być spokojnym o sprawę jego zbawienia, ale ani razu nie powiedziałem takim tekstem, jak wyżej zacytowane. Zdawałem sobie sprawę, że mówię ze swego punktu widzenia, a Bóg i tylko On widzi i zna wszystko. Wielu reaguje alergicznie na samą wzmiankę o sądzie Bożym, o piekle i ryzyku potępienia i zaczyna się krzyk, że to jest „eschatologia lęku”, a trzeba promować „eschatologię nadziei” i dobrą nowinę o miłości Boga. Dobra nowina, oczywiście. Dobra nowina o miłosierdziu Boga zaofiarowanym nam w Jezusie Chrystusie, ale dar ten wymaga wolnej i świadomej odpowiedzi. A promujący automatyczną pewność zbawienia nie głoszą żadnej „eschatologii nadziei”, tylko „eschatologię fałszywej iluzji”.

Wspólnym mianownikiem dla obu błędów jest brak bojaźni Bożej i arogancja. Człowiek uzurpuje sobie prawo do tego, by z arogancką pewnością siebie wyrokować o sprawach okrytych zasłoną.

Dlatego, tak jak napisałem w tytule wpisu, nadzieja zbawienia jest dla każdego człowieka aż do końca jego życia, ale nadzieja zbawienia nie jest tym samym co pewność.