Modlitwy nad ludem (2)

I niedziela Wielkiego Postu

 Mszał Pawła VI

 Pol.: Prosimy, o Panie, niech zstąpi na Twój lud obfite błogosławieństwo, aby pośród prześladowań wzrastał w nadziei, w pokusie umacniał się w cnocie i otrzymał wieczne odkupienie.

 Łac.: Super populum tuum, Domine, quaesumus, benedictio copiosa descendat, ut spes in tribulatione succrescat, virtus in tentatione firmetur, aeterna redemptio tribuatur.

Jest to nieco zmodyfikowana wersja modlitwy zapisanej w Sakramentarzu z Werony (Ve 1324) i w Sakramentarzu gelazjańskim (GeV 108), jak również w „gelazjanach” frankijskich. W Veronense jest to modlitwa nad ludem jednego z formularzy grudniowych dni suchych, a w Gelasianum modlitwa nad ludem I niedzieli Wielkiego Postu. Mszał Pawła VI wrócił więc do tradycji gelazjańskiej. Nie mam żadnych wskazówek co do autorstwa tej modlitwy.

Poniedziałek I tygodnia

a) Mszał Piusa V

Pol.: Rozwiąż, prosimy Cię, Panie, więzy naszych grzechów i odwróć łaskawie karę, na którą przez nie zasłużyliśmy.

Łac.: Absolve, quaesumus, Domine, nostrorum vincula peccatorum: et, quidquid pro eis meremur, propitiatus averte.

Modlitwa pojawia się najwcześniej w Sakramentarzu gregoriańskim od razu jako modlitwa nad ludem poniedziałku I tygodnia.

b) Mszał Pawła VI

Pol.: Oświeć, prosimy cię, Panie, umysł ludu swojego blaskiem Twej światłości, aby mógł zobaczyć co należy czynić i zdołał wykonać to, co prawe.

Łac.: Mentem populi tui, quaesumus, Domine, lumine tuae claritatis illustra, ut videre possit, quae agenda sunt, et, quae recta sunt, agere valeat.

Jest to lekko zmodyfikowana wersja modlitwy nad ludem środy I tygodnia z mszału Piusa V, zob. poniżej.

Wtorek I tygodnia

a) Mszał Piusa V

Pol.: Niechaj nasze modlitwy wzniosą się do Ciebie, Panie, Ty zaś oddal od swojego Kościoła wszelką nieprawość.

Łac.: Ascendant ad te, Domine, preces nostrae: et ab Ecclesia tua cunctam repelle nequitiam.

W Sakramentarzu gregoriańskim modlitwa występuje w dwóch funkcjach: jako modlitwa nad ludem wtorku I tygodnia (GrH 178) oraz jako jedna z modlitw w bloku oracji brewiarzowych (GrH 963). Poprzez Gregorianum linii padewskiej modlitwa przeszła również do frankijskich sakramentarzy gelazjańskich jako wtorkowa modlitwa nad ludem.

b) Mszał Pawła VI

Pol.: Umocnij, Boże, swoim błogosławieństwem Twoich wiernych, bądź dla nich pocieszeniem w smutku, w przeciwnościach cierpliwością, w niebezpieczeństwie obroną.

 Łac.: Fideles tui, Deus, benedictione tua firmentur, sis eis in maerore solatium, in tribulatione patientia, in periculo praesidium.

Wydaje mi się, że jest to nowa kompozycja, natomiast frazy „bądź im pocieszeniem w smutku” i „w przeciwnościach cierpliwością” zostały zaczerpnięte z rzymskiej modlitwy konsekracji dziewic, zapisanej w Sakramentarzu z Werony (Ve 1104) i w Suplemencie św. Benedykta z Aniane do Sakramentarza gregoriańskiego (Sp 1254).

Środa I tygodnia

a) Mszał Piusa V

Pol.: Oświeć, Panie, umysły nasze blaskiem Twej światłości, abyśmy mogli wiedzieć, co należy czynić, i zdołali wykonać to, co prawe.

Łac.: Mentes nostras, quaesumus, Domine, lumine tuae claritatis illustra: ut videre possimus, quae agenda sunt; et, quae recta sunt, agere valeamus.

Modlitwa poświadczona w Sakramentarzu gregoriańskim (GrH 183), od razu jako modlitwa nad ludem środy I tygodnia. Jak zaznaczyłem już wyżej, w lekko zmodyfikowanej wersji modlitwa ta weszła do mszału Pawła VI jako oratio super populum poniedziałku I tygodnia.

b) Mszał Pawła VI

Pol.: Zachowaj, Panie, lud Twój i oczyść go łaskawie od wszystkich grzechów, albowiem żadna przeciwność nie będzie mu szkodzić, jeśli nie opanuje go żadna nieprawość.

Łac.: Tuere, Domine, populum tuum, et ab omnibus peccatis clementer emunda, quia nulla ei nocebit adversitas, si nulla ei dominetur iniquitas.

Modlitwa ta występuje w mszale Piusa V jako modlitwa nad ludem piątku po Popielcu, została więc wzmiankowana w poprzednim wpisie. Pochodzi ona z Sakramentarza z Werony (Ve 1062) jako modlitwa nad ludem w jednym z formularzy bez tytułu, następujących po bloku mszy za biskupa. Według Antoine Chavasse’a, formularz ten został ułożony przez papieża Wigiliusza podczas wojny gockiej i oblężenia Rzymu. Po raz pierwszy modlitwa ta miałaby być zastosowana 16 maja 538 r. Sakramentarz gregoriański zastosował tę modlitwę w piątek po Popielcu.

c.d.n.