Przewodnik po roku liturgicznym

Przed wszystkim, warto pamiętać, że każdy „kalendarz liturgiczny” jest przewodnikiem nie tylko dla księży. Każdy katolik starający się żyć rytmem liturgicznym Kościoła, ma świadomość, jak zawiłe potrafią być meandry świąt ruchomych, wspomnień czy okresów liturgicznych. Trudno czasem odnaleźć się w tym regularnym, aczkolwiek przeplatanym zmiennymi rytmie. Dlatego już od wielu lat różne zakony i diecezje przygotowują swoje kalendarze, które porządkują ich rytm życia modlitewnego.

Nie tylko dla księży

Oczywiście, kalendarze liturgiczne stanowią przede wszystkim nieodzowną formę pomocy dla księży. Każdy bowiem dzień roku opatrzony jest we wszystkie przydatne informacje, takie jak sigla na dany dzień, kolor szat liturgicznych, dobór formularza mszalnego, a także oficjum brewiarzowe. Dlatego też taki kalendarz idealnie sprawdza się jako pomoc dla każdego księdza – w zakrystii czy kancelarii parafialnej, ale też dla osób świeckich modlących się na co dzień Liturgią godzin – oficjalną modlitwą całego Kościoła.

Kalendarz życia duchowego

Warto pamiętać, że kalendarz liturgiczny nie jest miejscem na zapiski dotyczące naszych spotkań czy przeżyć – nie ma w nim raczej miejsca na osobiste notatki, poza ewentualnymi uwagami na temat danego dnia. Znaleźć można w nim jednak wiele informacji, które pomogą lepiej zrozumieć niektóre wydarzenia roku liturgicznego.

W kalendarzach liturgicznych umieszczone są informacje na takie tematy jak możliwość odprawiania mszy obrzędowych, w różnych potrzebach i wotywnych w poszczególnych dniach roku liturgicznego, święta ruchome na dany rok, czytania mszalne, a także obchody własne zgromadzeń czy diecezji, którym dedykowany jest kalendarz.

Przeczytamy w nim także o ogólnych normach roku liturgicznego oraz o zasadach dotyczących pierwszeństwa dni liturgicznych – kto z nas nie miał w swoim życiu zagwozdki, które wspomnienie czy święto w danym dniu obchodzić? Takie kalendarze zawierają także wprowadzenia do danego okresu liturgicznego – co pozwala, poprzez lekturę, na głębsze wejście i przeżycie go.

Nowości w roku liturgicznym 2022

Mijający 2021 rok przyniósł w liturgii sporo zmian. Stąd też kalendarz 2022 wygląda nieco inaczej.

24 kwietnia 2021 kanonizowana została św. Małgorzata z Città di Castello – tercjarka dominikańska z przełomu XIII i XIV wieku. Do katalogu świętych została wpisana pod datą 13 kwietnia, co koresponduje z jej dies natalis.

W polskim kontekście mieliśmy kilka beatyfikacji, ważnych dla życia Kościoła w Polsce. I tak beatyfikowani 12 września: bł. Róża Czacka będzie wspominana 19 maja, a bł. kard. S. Wyszyński 28 maja (w rocznicę śmierci). Ks. Jan Macha, który ma być beatyfikowany 20 listopada, wspominany będzie natomiast 2 grudnia.

Z pozostałych nowości warto odnotować zmianę wspomnienia z 29 lipca: ze św. Marty na świętych Marty, Marii i Łazarza. Oznacza to w konsekwencji także zmianę tekstów formularzy mszalnych.

Grono doktorów Kościoła zasiliło trzech kolejnych świętych: Grzegorz z Nareku (27 lutego), Jan z Avila (10 maja) i Hildegarda z Bingen (17 września). Ich wspomnienia liturgiczne pozostają ad libitum (wedle uznania celebransa).

Papież Franciszek ustanowił także Światowy Dzień Dziadków i Osób Starszych, mający przypadać na ostatnią niedzielę lipca. Po raz pierwszy ten dzień obchodzony był w 2021 r. Nastąpiła też zmiana w obchodach Światowych Dni Młodzieży na poziomie diecezjalnym. Dotychczas odbywały się one Niedzielę Palmową, a obecnie zostały przeniesione na ostatnią niedzielę roku kościelnego, to znaczy, na Niedzielę Chrystusa Króla.

Nieregularności w 2022

W 2022 w kalendarzu liturgicznym pojawią się także dwie „nieregularności”. Pierwsza dotyczy kolizji dwóch uroczystości przypadających 24 czerwca: Najświętszego Serca Pana Jezusa i narodzenia św. Jana Chrzciciela. W zaistniałej sytuacji Kongregacja zdecydowała, by drugą uroczystość świętować dzień wcześniej, 23 czerwca. Druga natomiast dotyczy uroczystości św. Wojciecha, patrona Polski. Ze względu na oktawę Wielkanocy, uroczystość ta została przeniesiona na wtorek 26 kwietnia.

Jak się nie pogubić?

Jak widzimy, każdy rok liturgiczny niesie ze sobą sporo zmian. Aby za nimi nadążyć, warto zapatrzeć się w dobrze zredagowany kalendarz liturgiczny, który ułatwi zanurzenie się w dynamikę roku liturgicznego.

Szczególnie wartym uwagi jest „Dominikański kalendarz liturgiczny” wydawany od kilku lat pod redakcją o. dr. Dominika Jurczaka OP. Fundacja Dominikański Ośrodek Liturgiczny razem z o. Jurczakiem tworzą uniwersalny kalendarz, który pomaga nie tylko trzem zakonom dominikańskim, ale też wiernym różnych wspólnot, modlić się rokiem liturgicznym.