Dlaczego właściwie Tradycja?

Ilekroć sięgam po teksty, które wyszły spod pióra Y. Congara, urzeka mnie i pociąga do lektury logiczny układ treści, świetnie przemyślana struktura i układ, które pozwalają śledzić, krok po kroku, wartki bieg myśli autora. Także i tym razem się nie zawiodłam. Już na samym początku stanęłam, wraz z piszącym, przed najbardziej podstawowym pytaniem: czym tak właściwie jest Tradycja i – idąc o krok dalej – jaki jest sens istnienia tego fenomenu w kontekście chrześcijańskim? Y. Congar zaczyna od nakreślenia przed czytelnikiem możliwie najszerszej perspektywy, pokazując Boga, który nie chciał objawić się tylko kilku wybrańcom, ale od początku pragnął, by każda osoba miała szansę usłyszeć o Nim, poznać Go i nawiązać z Nim osobistą relację. Aby tak się stało, Ci, którzy doświadczyli w szczególny sposób Jego bliskości, w odpowiedzi zaczęli przekazywać tę Dobrą Nowinę kolejnym ludziom i pokoleniom. Bóg, który sam jest odwieczną wspólnotą Osób, pragnął dla nas tego samego smaku komunii i miłości.

Dziedzictwo powierzone nam wszystkim

Z tak pięknie zarysowanego planu całej kwestii Tradycji, autor zabiera nas następnie w podróż po zawiłych i nieraz dość skomplikowanych ścieżkach historii zagadnienia. Lektura tej pozycji z pewnością pomaga uporządkować i poszerzyć wiedzę oraz rozumienie podstawowych pojęć, jak Objawienie, natchnienie, Tradycja, Pismo, uchwycić ich wzajemne zależności, przenikanie się i oddziaływanie. Dobrze wiemy, że nie jest to historia pewnych abstrakcyjnych idei, ale przede wszystkim ludzi, którzy wiarę w Trójjedynego Boga przyjęli, żyli nią, nauczali i przekazywali dalej. Stąd w rozdziale traktującym o podmiocie Tradycji znajdziemy paragrafy o Magisterium Kościoła, duchowieństwie, teologach, ale i o laikacie jako aktywnym podmiocie żywotnej wymiany: przyjmowania i przekazywania dziedzictwa niosącego nadzieję zbawienia kolejnym pokoleniom.

Jedno Źródło

Podejrzewam, że dla wielu osób samo słowo tradycja kojarzy się z czymś stałym, utrwalonym, może nawet sztywnym, zamkniętym i niezmiennym. Z kolei Tradycja, to przykład jednego z wielu paradoksów, które stanowią sedno chrześcijaństwa, łączą w sobie to, co na pierwszy rzut oka oceniamy jako sprzeczne. Z jednej strony bowiem same terminy takie jak depozyt czy dziedzictwo sugerują próbę utrwalenia czegoś cennego i zachowania tego w niezmienionej postaci; z drugiej zaś wiemy, że choć zasadnicze treści pozostają te same, prawda o Bogu i człowieku się nie zmienia, to jednak wielość form wyrazu i przekazu, wciąż zmieniające się konteksty historyczne i kulturowe wymagają tak naprawdę nieustannej adaptacji i swego rodzaju zmiany. Jak pisze sam autor:

Tradycja nie jest po prostu niezmiennym trwaniem formy, jest ona wieczną odnową i wieczną płodnością według danej formy, które są wynikiem działania żywej i absolutnej zasady tożsamości. (s. 50)

Wszystko to jest możliwe tylko dlatego, że zarówno Pismo, jak i Tradycja, swoje najgłębsze źródło mają w samym Bogu – dawcy i trwania, i nowości.

Do lektury zaprosiłabym przed wszystkim osoby zainteresowane teologią, ale także wszystkich tych, którym pytania, dyskusje i chęć rozwoju nie są obce. Oprócz solidnej dawki wiedzy, uważny czytelnik znajdzie też wiele fragmentów, które może potraktować bardzo osobiście – ku refleksji, modlitwie i podzieleniu się z innymi!

Autor: Yves Congar OP; wydawca: W drodze; format: 14,8 x 19,7; oprawa: miękka; liczba stron: 506; rok wydania: 2022; ISBN: 978-83-7906-22-1-8.

O książce

To drugi już tom imponującej publikacji Yves’a Congara OP, jednego z najsłynniejszych teologów XX wieku, na temat Tradycji. Pierwszy przedstawiał szeroką panoramę historyczną związaną z tym pojęciem, ten natomiast ujmuje Tradycję z perspektywy teologicznej. Autor bierze pod uwagę zarówno głosy teologów w obrębie Kościoła katolickiego, jak i kontekst ekumeniczny, ze szczególnym uwzględnieniem myśli protestanckiej. Praca ta powstała nieomalże w przeddzień Soboru Watykańskiego II, na którym Congar był jednym z ekspertów. Omawia ona szereg zagadnień, do których Kościół stale powraca w momentach wielkich przesileń.

O autorze

Yves Marie Joseph Congar OP – francuski teolog, dominikanin, uczestnik Soboru Watykańskiego II.