XXIV Niedziela per annum / XIII Niedziela po Pięćdziesiątnicy

Mszał Pawła VI, XXIV Niedziela per annum

Tekst: „Respice nos, rerum omnium Deus creator et rector, et, ut tuae propitiationis sentiamus effectum, toto nos tribue tibi corde servire. Per Dominum”.

Oficjalny polski przekład: „Boże, Stwórco i Rządco wszechświata, wejrzyj na nas i daj nam całym sercem służyć Tobie, abyśmy mogli doznawać skutków Twego miłosierdzia. Przez naszego Pana”.

Historia modlitwy. Modlitwa występuje tylko w jednej dawnej księdze: w Sakramentarzu Leoniańskim (alias Sakramentarzu z Werony), który był prywatną kompilacją rzymskich formularzy liturgicznych (ok. 560/570 r.), uporządkowanych według miesięcy roku. Modlitwa „Respice nos” występuje we wrześniu, w grupie formularzy na rocznicę konsekracji biskupa. Wg Antoine Chavasse’a, nie jest to pierwotne przeznaczenie modlitwy. Jego zdaniem autorem kolekty jest papież Wigiliusz (537-555), pierwotnie była zastosowana 9 maja 538 r., w V Niedzielę Wielkanocną. Zdaniem Chavasse’a, grupa formularzy, w ramach których powstała także ta kolekta, została ułożona krótko po uwolnieniu Rzymu od oblężenia podczas wojny gockiej (537/538). Żaden późniejszy sakramentarz czy Mszał nie przejął tej modlitwy, aż do Mszału Pawła VI. Ciekawe czy fakt umieszczenia kolekty w Leonianum akurat we wrześniu (co zdaje się było czystym przypadkiem) miał jakiś wpływ na przypisanie jej współcześnie akurat na niedzielę przypadającą we wrześniu, czy też nie miało to znaczenia.

Mszał Piusa V, XIII Niedziela po Pięćdziesiątnicy

„Omnipotens sempiterne Deus, da nobis fidei, spei et caritatis augmentum : et, ut mereamur assequi quod promittis, fac nos amare quod praecipis. Per Dominum”.

Polski przekład wg Mszału łac.-pol. z 1968 r.: „Wszechmogący, wieczny Boże, pomnóż w nas wiarę, nadzieję i miłość i daj nam ukochać Twoje przykazania, abyśmy mogli otrzymać obiecaną nagrodę. Przez Pana naszego”.

Tłumacząc dosłownie, druga część brzmi modlitwy brzmi tak:

„żebyśmy stali się godni otrzymać to co obiecujesz,

spraw byśmy ukochali to co nakazujesz”.

Jest tu bardzo ładny paralelizm, który znika w oficjalnym polskim tłumaczeniu.

Historia modlitwy. Modlitwa figuruje po raz pierwszy również w Sakramentarzu Leoniańskim, w formularzach lipcowych. Antoine Chavasse identyfikuje ją jako dzieło papieża Wigiliusza, wg niego pierwotnie jest to kolekta formularza na koniec grudniowych dni kwartalnych (zastosowana po raz pierwszy 20 grudnia 537 r.). Potem przejmuje ją Sakramentarz Gelazjański (kolekta IX formularza na niedziele po Pięćdziesiątnicy), Sakramentarz Gregoriański typu II (kolekta III niedzieli po święcie św. Wawrzyńca – 10 VIII) i Suplement św. Benedykta z Aniane do papieskiego Sakramentarza Gregoriańskiego (XIV Niedziela po Pięćdziesiątnicy). Krótko potem cały ten formularz przechodzi do XIII Niedzieli (tak ma już rzymsko-benedyktyński Sakramentarz z Subiaco z XI w.) i tak pozostanie aż do Mszału z 1962 r.

Mszał Pawła VI. W Mszale posoborowym jest to kolekta 30 Niedzieli per annum. Redakcja modlitwy bez zmian. Polski przekład prawie się nie różni od tego z 1968 r.: „Wszechmogący, wieczny Boże, pomnóż w nas wiarę, nadzieję i miłość i daj nam ukochać Twoje przykazania, abyśmy mogli otrzymać obiecane zbawienie. Przez naszego Pana”.