Wytyczne co do prawidłowego stosowania „Summorum Pontificum”

W dniu 1 kwietnia odbyła ona swoje drugie plenarne posiedzenie i uchwaliła wytyczne co do poprawnego rozumienia i prawidłowego wdrożenia w życie watykańskich dokumentów, które to wytyczne mają niebawem wejść w życie. Ponieważ posiadam do tego szacownego gremium swoje własne „dojście”, udało mi się sub secreto zdobyć ten dokument i na własną odpowiedzialność, ryzykując śmiercią lub kalectwem,  ujawniam go na swoim blogu.

Wytyczne Rady ds. wprowadzenia w życie Listu apostolskiego Motu proprio Summorum Pontificum oraz instrukcji Universae Ecclesiae dla diecezji polskich

Rada ds. wprowadzenia w życie Listu apostolskiego Motu proprio Summorum Pontificum oraz instrukcji Universae Ecclesiae dla diecezji polskich, powołana dla czuwania nad poprawną interpretacją i prawidłowym wdrażaniem w życie postanowień tychże dokumentów, odbyła w dniu 1 kwietnia swoje drugie posiedzenie plenarne. Rada z zadowoleniem oceniła dotychczasowy sposób realizacji postanowień Summorum Pontificum i Universae Ecclesiae. Jednocześnie dla jeszcze lepszego sposobu realizacji tych dokumentów Rada przyjęła wytyczne dotyczące prawidłowego sprawowania liturgii w formie nadzwyczajnej. Wytyczne te przyczynią się z pewnością do zachowania ładu, spokoju oraz jakże pożądanej jedności wśród wiernych.

Rada postanawia co następuje:

1. Ponieważ zgodnie z art. 1 Summorum Pontificum Mszał Rzymski promulgowany przez św. Piusa V ma być uznawany za nadzwyczajną formę (forma extraordinaria) wyrazu lex orandi, Rada uznaje, że wzajemna relacja formy zwyczajnej i nadzwyczajnej ma być interpretowana przez analogię do relacji między minister ordinarius i minister extraordinarius sakramentów. Dlatego Rada postanawia, że liturgia w forma extradordinaria może być sprawowana tylko wówczas, gdy celebracja w forma ordinaria  jest obiektywnie niemożliwa lub przynajmniej bardzo poważnie utrudniona. Ocena stopnia trudności w sprawowaniu liturgii w forma ordinaria należy do ordynariusza miejsca, który każdorazowo winien być powiadomiony o zamiarze sprawowania liturgii w forma extraordinaria z co najmniej dwutygodniowym wyprzedzeniem.

2. Zgodnie z art. 2 Summorum Pontificum (por. Universae Ecclesiae 23) każdy kapłan sprawujący liturgię bez udziału ludu może używać albo Mszału promulgowanego przez Pawła VI albo Mszału wydanego w 1962 r., nie potrzebując zezwolenia swego ordynariusza. Rada postanawia, aby kapłani pragnący w takich sytuacjach celebrować w forma extraordinaria poinformowali o takim zamiarze swoich ordynariuszy z przynajmniej dwutygodniowym wyprzedzeniem.

3. Zgodnie z art. 5 par. 1 Summorum Pontificum  proboszcz powinien chętnie przyjąć prośby o celebrowanie w forma extraordinaria, jeśli w parafii istnieje na stałe grupa wiernych przywiązana do wcześniejszej tradycji liturgicznej (por. Universae Ecclesiae 15). Rada przypomina proboszczom, że sformułowanie „niech proboszcz chętnie przyjmie ich prośby” nie stanowi nakazu a jedynie zwykła, nie zobowiązującą zachętę, ponadto chodzi tu jedynie o chętne „przyjęcie”, czyli „wysłuchanie” prośby, nie zaś o jej spełnienie. Podobnie, gdy w wypadku nie otrzymania zgody proboszcza, grupa wiernych zwróci się do biskupa diecezjalnego, biskup, zgodnie z art. 7 Summorum Pontificum „jest usilnie proszony o wysłuchanie ich prośby”. Rada zwraca uwagę, że „usilna prośba” odnosi się jedynie do samego wysłuchania wiernych a nie do uczynienia zadość ich oczekiwaniom. Jednocześnie odpowiadając na liczne zapytania proboszczów o wymaganą liczebność takiej grupy, Rada, chcąc wyjść naprzeciw oczekiwaniom zainteresowanych wiernych, postanawia aby za liczebnie wystarczającą uznać grupę obejmującą 10 procent wszystkich osób mieszkających na terenie danej parafii.

4. Zgodnie z art. 5 par. 4 Summorum Pontificum kapłani sprawujący w forma extraordinaria winni być zdatni i wolni od przeszkód prawnych. Instrukcja Universae Ecclesiae nr 20 b precyzuje, że kapłan winien umieć poprawnie i ze zrozumieniem przeczytać tekst łaciński. Rada, kierując się wielkodusznością, zezwala, by za spełniającego ten warunek uznać każdego kapłana posiadającego dyplom magistra filologii klasycznej. Kapłan nie posiadający takiego dyplomu może otrzymać zezwolenie na celebrację w forma extraordinaria po zdaniu egzaminu z języka łacińskiego wobec komisji ustanowionej przez ordynariusza miejsca.

5. W nawiązaniu do nr 21 instrukcji Universae Ecclesiae, Rada poleca, aby rektorzy seminariów sporządzili listy seminarzystów zainteresowanych liturgią w forma extraordinaria. Listy te zostaną dostarczone biskupom diecezjalnym, zaś w przypadku seminariów zakonnych właściwym przełożonym wyższym, celem objęcia tych seminarzystów odpowiednią opieką formacyjną.

6. Ponieważ „Święta Matka Kościół pragnie, aby wszyscy wierni wdrażani byli do pełnego, świadomego i czynnego udziału w obrzędach liturgicznych” (KL 14), Rada, powodowana troską o czynne uczestnictwo wiernych przywiązanych do dawnej tradycji liturgicznej poleca, by ordynariusze miejsca zorganizowali dla tych wiernych kursy języka łacińskiego, zakończone egzaminem komisyjnym. Uzyskanie dyplomu ukończenia kursu języka łacińskiego jest nieodzownym warunkiem uczestnictwa w liturgii w forma extraordinaria.

7.Instrukcja Universae Ecclesiae w nrze 19 stwierdza, że „Wierni, którzy proszą o celebrację w forma extraordinaria, nie powinni w żaden sposób popierać ani też należeć do grup wyrażających sprzeciw co do ważności bądź prawowitości Mszy św. czy sakramentów sprawowanych w forma ordinaria i/lub uznania Papieża za najwyższego Pasterza Kościoła powszechnego”. Dlatego, mając na uwadze troskę o duchowe dobro wiernych, Rada zobowiązuje ordynariuszy miejsca, by zagwarantowali wiernym przywiązanym do dawnej formy liturgii możliwość zapoznania się ze współczesną myślą teologiczną poprzez uczestnictwo w odpowiednich kursach teologicznych, zakończonych egzaminem. Uzyskanie dyplomu ukończenia kursu teologii jest nieodzownym warunkiem uczestnictwa w liturgii w forma extraordinaria.

8. Rada postanawia, by, mając na uwadze dobro wiernych i godność celebracji, przed każdorazowym rozpoczęciem celebracji w forma extraordinaria proboszcz lub rektor kościoła sprawdził czy wierni zgromadzeni w kościele posiadają wymagane dyplomy ukończenia kursów, o których mowa w pktach 6 i 7. Do sprawdzenia dyplomów proboszcz lub rektor kościoła może upoważnić inną godną zaufania osobę (przewodniczący rady parafialnej, katecheta, organista, kościelny, gospodyni proboszcza itd.). Wierny nie posiadający przy sobie dyplomu może być warunkowo dopuszczony do uczestnictwa w celebracji o ile zobowiąże się do okazania dokumentu w ciągu 7 dni. Nieokazanie dokumentu w wymaganym terminie skutkuje wykluczeniem z dalszych celebracji w forma extraordinaria na okres sześciu miesięcy.

9. Ponieważ życzeniem Ojca Świętego Benedykta XVI wyrażonym w liście do biskupów towarzyszącym Motu proprio Summorum Pontificum było, aby różne formy liturgii  mogły się nawzajem ubogacać, Rada, wychodząc naprzeciw życzeniu Benedykta XVI usilnie zaleca, aby celebracja w forma extradordinaria była na różne sposoby ubogacana, np. przez muzykę wykonywaną na różnych instrumentach (fortepian, gitara elektryczna, bęben itd.), taniec liturgiczny oraz inne elementy, zależnie od swobodnego uznania proboszcza lub rektora kościoła oraz kapłana celebrującego. Rada oczekuje, że wierni przywiązani do dawnej tradycji liturgicznej chętnie włączą się w te inicjatywy, w duchu synowskiego posłuszeństwa.

10. Jednocześnie, w odpowiedzi na liczne zapytania, Rada negatywnie opiniuje pojawiające się sporadycznie inicjatywy ubogacania celebracji w forma ordinaria poprzez stosowanie chorału gregoriańskiego. Chorał gregoriański jest uznany za własny śpiew liturgii rzymskiej (KL 116) i Rada poleca mieć go w głębokim poważaniu, jednakże z motywów duszpasterskich jego zastosowanie w praktyce liturgicznej nie wydaje się stosowne, gdyż śpiew ten może wprowadzać podziały i nie sprzyjać jedności zgromadzonych oraz ich czynnemu uczestnictwu, postulowanemu przez Sobór Watykański II (KL 14).

Powyższe normy zostały przyjęte dn. 1 kwietnia podczas drugiego plenarnego posiedzenia Rady w Centrum Wypoczynkowo-Rekolekcyjnym „Lilijka” w Krowich Mordach. Wchodzą one w życie z dniem ogłoszenia.

Ks. infułat dr niezrehab. Grzmocisław Bajdura-Kiełbasiński

(administrator tytularny Pustyni Błędowskiej)

Przewodniczący

Ks. kan. mgr inż. Skiepścimir Małolepszy

(doktor honoris causa Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Jabłuszkach Końskich)

Sekretarz

* * *

„Myślą Państwo pewnie, że sobie robię jaja? No cóż, szczerze: oczywiście, że sobie robię jaja. Robienie sobie jaj to ostatnia broń bezsilnych…” (Rafał A. Ziemkiewicz, „Polactwo”)