VI niedziela wielkanocna / V niedziela po Wielkanocy

Notatki nt. pochodzenia kolekt dzisiejszej niedzieli w Mszałach Pawła VI i Piusa V

Mszał Pawła VI, VI niedziela wielkanocna

Tekst: „Fac nos, omnipotens Deus, hos laetitiae dies, quos in honorem Domini resurgentis exsequimur, affectu sedulo celebrare, ut quod recordatione percurrimus semper in opere teneamus. Per Dominum”.

Oficjalny polski przekład: „Wszechmogący Boże, spraw, abyśmy w tych radosnych dniach gorliwie oddawali cześć Chrystusowi zmartwychwstałemu; niech misterium paschalne, które wspominamy, przemienia nasze życie. Przez naszego Pana”.

Historia modlitwy. To jest nowa kompozycja, powstała jako składanka z elementów pochodzących z trzech różnych dawnych modlitw rzymskich. Słowa „laetitiae dies, quos in honorem Domini resurgentis exsequimur” pochodzą z prefacji kwartalnych dni czerwcowych w Sakramentarzu Leoniańskim (alias Sakramentarz z Werony; ok. 560/590 r.), „affectu sedulo celebrare” z postcommunio Mszy na święto św. Jana Ewangelisty 27 XII w tymże Sakramentarzu Leoniańskim, a „quod recordatione percurrimus semper in opere teneamus” z kolekty Mszy „Pascha annotina” w Sakramentarzu Gelazjańskim (ok. 628/715 r.). Powyższe dane wzięte z tekstu Lauren Pristas (zob. wpis ubiegłotygodniowy).
Tak na marginesie, „Pascha annotina” to Msza w pierwszą rocznicę chrztu ubiegłorocznych neofitów. To była specyficznie rzymska tradycja, zresztą duszpastersko godna uwagi. W księgach formularz tej Mszy był umieszczany po Oktawie Wielkanocy.

Mszał Piusa V, V niedziela po Wielkanocy

Tekst: „Deus, a quo bona cuncta procedunt, largire supplicibus tuis: ut cogitemus, te inspirante, quae recta sunt; et, te gubernante, eadem faciamus. Per Dominum”.

Przekład z łac.-pol. Mszału z 1968 r.: „Boże, źródło wszelkiego dobra, wysłuchaj pokorne prośby i spraw, abyśmy przez Ciebie natchnieni i prowadzeni, zachowywali prawość w myślach i uczynkach. Przez Pana naszego”.

Historia modlitwy. Ten sam schemat, jak w poprzednie niedziele. Gelasianum i Sakramenatrz Gregoriański typu II (ok. 650/683 r.) mają tę modlitwę jako kolektę IV niedzieli „post clausum Paschae”, co w Gelasianum oznacza V a w Gregorianum II VI niedzielę wielkanocną. Suplement św. Benedykta z Aniane do Gregorianum papieskiego (ok. 810/815 r.) zachowuje układ niedziel Gregorianum II i aż do Mszału z 1962 r. jest to kolekta dzisiejszej niedzieli.

Zastosowanie w innych obrządkach. Kolektę zapożyczył ryt ambrozjański. Mediolański Sakramentarz ze św. Symplicjana (ok. 900 r.) ma ją jako "oratio super sindonem" (modlitwa w czasie ofertorium bez odpowiednika w rycie rzymskim) V niedzieli „post albas” (= VI niedziela wielkanocna). Ma ją także Sakramentarz z Bergamo (IX w.), ale w jakiejś zupełnie innej funkcji (z konkordancji wynika, że jest ona gdzieś pod koniec sakramentarza, ale nie wiem gdzie, nie mam tej księgi).

Mszał Pawła VI. Jest to kolekta X niedzieli per annum. Tekst ten sam, tylko w jednym miejscu przestawiony szyk wyrazów („tuis largire supplicibus”), polski przekład: „Boże, źródło wszelkiego dobra, wysłuchaj nasze pokorne prośby i spraw, abyśmy przez Ciebie natchnieni, poznawali to co słuszne, i z Twoją pomocą to wypełniali”.