Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa

Notatki nt. pochodzenia kolekty dzisiejszego święta, wspólnej dla obu Mszałów

Tekst: „Deus, qui nobis sub sacramento mirabili passionis tuae memoriam reliquisti, tribue, quaesumus, ita nos Corporis et Sanguinis tui sacra mysteria venerari, ut redemptionis tuae fructum in nobis iugiter sentiamus. Per Dominum”.

Oficjalny polski przekład: „Boże, Ty w Najświętszym Sakramencie zostawiłeś nam pamiątkę swej męki, daj nam taką czcią otaczać święte tajemnice Ciała i Krwi Twojej, abyśmy nieustannie doznawali owoców Twego odkupienia”.

W starszym przekładzie tylko różnica zaimka („Boże, który…”).

Historia modlitwy. Autorem kolekty jest najprawdopodobniej św. Tomasz z Akwinu. Dzisiejsze święto zostało ustanowione dla całego Kościoła przez papieża Urbana IV w 1264 r. Lokalnie w Liège było obchodzone od 1246 r. Tradycja przypisuje ułożenie całego oficjum  dzisiejszego dnia (zarówno tekstów liturgii godzin jak i Mszy św.) św. Tomaszowi z Akwinu. W XX w. kwestia autorstwa stała się przedmiotem dyskusji i studiów historycznych. Włoski historyk liturgii Mario Righetti, podsumowując świadectwa źródłowe (Storia liturgica, t. II, Mediolan 1969, s. 336-339), dochodzi do wniosku, że św. Tomasz na zlecenie Urbana IV ułożył pierwszy projekt oficjum, który następnie był modyfikowany. Oracje mszalne, w tym dzisiejsza kolekta, są najprawdopodobniej jego autorstwa. Righetti wskazuje na zbieżność treści kolekty, sekrety i postcommunio z ujęciem tematu Eucharystii w Summie teologicznej III, 73, q. 4. Konkretnie chodzi o Tomaszowy plan rozpatrywania Eucharystii w odniesieniu do przeszłości (memoriale męki Chrystusa), teraźniejszości (źródło życia dla Kościoła) oraz przyszłości (zadatek przyszłej chwały). Kolekta mówi o Eucharystii jako o pamiątce męki (przeszłość), sekreta wskazuje na Eucharystię jako na źródło jedności i pokoju Kościoła (teraźniejszość) a postcommunio mówi o Eucharystii jako zapowiedzi pełnego udziału w życiu Bożym (przyszłość). Warto przy tym zaznaczyć, że modlitwy pozostały nie zmienione także w Mszale Pawła VI. Jest to więc rzadka sytuacja, w której oracje formularza mszalnego są stałe niemal od początku istnienia święta.