Splot Tajemnic

Oczywista więź łączy Zwiastowanie i Boże Narodzenie. Liturgia podkreśla tę więź przez to, że podobnie jak w dzień Bożego Narodzenia, tak i w tę uroczystość, odmawiając Wyznanie wiary klęka się na słowa: I za sprawą Ducha Świętego przyjął ciało z Maryi Dziewicy i stał się człowiekiem. Czy jednak nie jest to nieco dziwne, że w środku Wielkiego Postu myślimy nagle o Bożym Narodzeniu?

Bliskość Uroczystości Zwiastowania Pańskiego i Wielkiego Tygodnia ukazuje powiązanie dwu tajemnic – Wcielenia i Odkupienia. Wcielenie było początkiem Odkupienia. Po to Syn Boży stał się człowiekiem, by ludzi doprowadzić do Boga, a dokonało się to przez Jego mękę i zmartwychwstanie. Ten związek daje się odczytać w liturgii Uroczystości Zwiastowania, modlimy się bowiem: utwierdź w naszych sercach prawdziwą wiarę, abyśmy wyznając, że Syn Maryi Dziewicy jest prawdziwym Bogiem i prawdziwym człowiekiem, mocą Jego zmartwychwstania mogli dojść do wiekuistej radości (modlitwa po komunii).

Prawdy wiary są ze sobą powiązane, tworzą „nexus mysteriorum”, „splot tajemnic”. Te powiązania można odnaleźć także w sztuce sakralnej. Kiedy przyjrzymy się, jak wygląda żłóbek na ikonie Bożego Narodzenia, zobaczymy, że przypomina on sarkofag, a postać małego Chrystusa jest owinięta w płótno… Podobną intuicję wyraża jedna z pieśni wielkopostnych: „W jasełkach leżąc, gdy płakał * Już tam był wszytko oglądał * Iż tak haniebnie umrzeć miał * Gdy wszystek świat odkupić chciał”.

Istnieją dokumenty poświadczające jeszcze jedno zdumiewające powiązanie – część rękopisów tzw. „Martyrologium Hieronymianum” z V w. posiada pod datą 25 marca zapis: „Dominus noster Jesus Christus crucifixus est et conceptus et mundus factus est”. Oznacza to, że z dniem 25 marca wiązano wówczas trzy pamiątki – poczęcia Chrystusa, Jego śmierci oraz stworzenia świata. Wspominanie w tym dniu stworzenia świata wyrażało głęboką prawdę, że przyjście Chrystusa oznacza początek nowego stworzenia.

Uroczystość Zwiastowania jest także, jak powiedzieliśmy, świętem Maryi – Najświętsza Dziewica przyjęła z wiarą Twoje Słowo, przez tajemnicze działanie Ducha Świętego poczęła Syna i z miłością Go nosiła w niepokalanym łonie (prefacja). Maryja przez swoją zgodę na Boży zamysł stała się nową Ewą, prawdziwą „Matką żyjących”. Warto przytoczyć tu opinię badaczy, że słowa Maryi: „niech mi się stanie”, oddawane przez łacińskie „fiat”, a w oryginale greckim Ewangelii Łukasza brzmiące „genoito”, wyrażają nie pełną rezygnacji zgodę i poddanie, ale gorące pragnienie lub modlitwę i mają wydźwięk radości i nadziei. Maryja powierza swoje życie w ręce Boga z radością wołając: „Oby mi się stało według Twego słowa!”. Dlatego On spełnił obietnice dane Izraelowi i objawił się narodom, jako oczekiwany Zbawiciel (prefacja).

Świętując Zwiastowanie Pańskie, czcimy jednocześnie tajemnicę Syna i Jego Matki. To radosne święto jest jakby przyćmione okresem Wielkiego Postu. Obchodzone w takim kontekście, odsłania ono jednak zarazem jedność Bożych planów i wewnętrzne powiązanie misteriów naszego zbawienia.

Literatura: Ks. J. Drozd SDS, „Maryja w roku kościelnym”, Kraków 1983; J. McHugh, „Maryja w Nowym Testamencie”, Niepokalanów 1998.