Propozycje doboru śpiewów na Wigilię Paschalną (2012)

Oto propozycje śpiewów według kolejnych części Wigilii Paschalnej:

Liturgia Światła

Rozpoczyna się ona w ciszy i ciemności, symbolizującej śmierć. Po poświęceniu ognia i zapaleniu paschału, rusza procesja. Zatrzymuje się trzykrotnie (przy wejściu do kościoła, w połowie kościoła i przy ołtarzu) i za każdym razem kapłan śpiewa: „Światło Chrystusa”, wierni odpowiadają: „Bogu niech będą dzięki”. Po tej odpowiedzi można za każdym razem zaśpiewać refren pieśni Radosna światłości (m.: A. Gouzes OP, śpiewnik Niepojęta Trójco t. I, str.192 ), aby wspólnie uwielbiać Boga, który wyrwał nas z ciemności grzechu, z niewoli śmierci. Ta pieśń pomaga w modlitewnym przeżyciu tego momentu liturgii, który uważam za niezwykle piękny i poruszający w swej symbolice. Dobrze jest zaczynać tę pieśń od razu po „Bogu niech będą dzięki”, od tego samego dźwięku, na którym się kończy ta odpowiedź, żeby nadać temu refrenowi charakter radosnego, spontanicznego okrzyku. Po trzecim dialogu, kiedy już paschał dotrze do prezbiterium, można zaśpiewać również parę zwrotek tej pieśni, przeplatanych refrenami.

Następnym śpiewem jest Orędzie wielkanocne – Exultet. Wykonuje go diakon, kapłan lub ewentualnie kantor. Proponuję wersję chorałową, opracowaną po polsku przez braci dominikanów (śpiewnik Niepojęta Trójco, t. II, str.134). Ten szczególnie ważny śpiew powinien być wykonany z mocą, tak, żeby jego charakter odpowiadał treści.

Liturgia Słowa

Następuje czytanie kolejnych fragmentów Pisma Świętego, przeplatanych śpiewanymi psalmami. Proponuję każdy psalm zaśpiewać na inną melodię, dobraną tak, żeby podkreślała jego treść. Można również w tym celu wyjść poza tradycyjne opracowania muzyczne psalmów responsoryjnych, jednak ważne jest, żeby cały czas kierować się nadrzędnością Słowa nad formą.

Na przykład jako część pierwszego czytania o stworzeniu świata można zaśpiewać czterogłosową pieśń Psalm o stworzeniu (m. G. Desrochers, śpiewnik Niepojęta Trójco t. I, str.65).

Zamiast psalmu po trzecim czytaniu proponuję zaśpiewać Kantyk Mojżesza (m. G. Desrochers, śpiewnik Niepojęta Trójco t. I, str.71), który w niezwykle dynamiczny sposób oddaje radość wybawionego Izraela. Do wyboru jest jeszcze opracowanie D. Kusza OP (śpiewnik Niepojęta Trójco, t. II, str.87).

Alleluja przed Ewangelią powinno być uroczyste a jednocześnie radosne, np. Alleluja de Hiacynthi (m.: P. Bębenek, śpiewnik Niepojęta Trójco t. II, str.103) lub Alleluja Taize (śpiewnik Niepojęta Trójco t. I, str.41). Powinno też być proste do powtórzenia, gdyż szczególnie ważne jest, żeby wszyscy wierni mogli się włączyć w długo oczekiwany radosny śpiew. Ten śpiew ma również formę psalmu responsoryjnego.

Liturgia Chrzcielna

Po wstępnych modlitwach zostaje zaintonowana (najlepiej przez dwóch kantorów) Litania do wszystkich Świętych(mel.: greg., np. śpiewnik Niepojęta Trójco, t. I, s. 352).

Po błogosławieństwie wody chrzcielnej, a potem po przyjęciu chrztu przez każdego z katechumenów można zaśpiewać Gloria Patri et Filio (m.: Taize, śpiewnik Niepojęta Trójco t. I, str.300), żeby uwielbiać wspólnie z nimi Boga.

Po odnowieniu przyrzeczeń chrzcielnych przez wszystkich zebranych, następuje pokropienie wiernych wodą święconą. W tym czasie można zaśpiewać pieśń Oto jest dzień (m.: B. Korejs, śpiewnik Niepojęta Trójco, t. II, str.334). Wybrałam akurat tę pieśń, gdyż jej zwrotki mówią o zwycięstwie Chrystusa nad śmiercią, co nawiązuje do sensu chrztu.

Liturgia bierzmowania

Jeżeli chrzczone są osoby dorosłe, prawdopodobnie otrzymają również sakrament bierzmowania. Prośmy o dary Ducha Świętego śpiewając Sekwencję do Ducha Świętego (t.: papież Innocenty, m.: Miod.)

Liturgia Eucharystyczna

W tak uroczystym dniu dobrze jest zaśpiewać modlitwę wiernych (np. m.: L. Kwiatkowski, śpiewnik Niepojęta Trójco t. I). Uważam, że warto sięgać po sformułowania inne niż „Ciebie prosimy – wysłuchaj nas Panie”, gdyż pomagają przełamać rutynę, a z kolei tekst grecki „Kyrie eleison” jest w rzeczywistości trudny do wiernego przetłumaczenia, dlatego najlepiej brzmi w oryginale.

Przygotowanie darów – Otrzyjcie już łzy, płaczący (t. i m.: Siedl., np. w opracowaniu D. Kusza OP, śpiewnik Niepojęta Trójco t. II)

Ta pieśń o Zmartwychwstaniu ma radosny charakter i jest dobrze znana, dlatego zjednoczy wiernych we wspólnej modlitwie. Można ją wykonać – tak jak inne pieśni tradycyjne – w jednogłosie lub w różnych opracowaniach czterogłosowych.

Komunia

Warto przygotować parę pieśni, gdyż długość tej części Mszy może nas pozytywnie zaskoczyć.

Chrystus zmartwychwstan jest (t. i m.: trad., np. w opracowaniu P. Bębenka, śpiewnik Niepojęta Trójco, t. II, str.326)

Jest to piękna, tradycyjna, dobrze znana pieśń, która opowiada historię Zmartwychwstania. Pasuje do tej części liturgii ze względu na procesyjny charakter i dużą liczbę zwrotek.

Oto są baranki młode (t.: Kyriale Benedyktyńskie, m.: J. Gałuszka OP, śpiewnik Niepojęta Trójco , t. I, str.204) Mimo że wiele osób zajmujących się muzyką liturgiczną doznało pewnego rodzaju przesytu tą pieśnią, myślę, że warto ją zaśpiewać, co najmniej ze względu na to, że drugie tyle osób świetnie się nią modli. Poza tym, tekst tej pieśni łączy treści paschalne z eucharystycznymi, a jej strona muzyczna bardzo sprzyja wspólnemu śpiewowi i radości.

Wesoły nam dzień dziś nastał (t. i m.: Miod., np. w opracowaniu J. Gałuszki OP, śpiewnik Niepojęta Trójco, t. I, str.201)

Tę piękną, tradycyjną pieśń, warto, mimo jej dostojnego charakteru, zaśpiewać dosyć energicznie, żeby nie brzmiała smutno, co kontrastowałoby z jej treścią.

Uwielbienie

Jezu ufam Tobie (m.: P. Bębenek, śpiewnik Niepojęta Trójco t. II, str.404)

Myślę, że dobrym chwytem repertuarowym jest zaśpiewanie pieśni spoza tradycyjnego kanonu, acz pasującej treścią i charakterem, gdyż zaskoczenie zmusza do myślenia, a co za tym idzie, głębszego przeżycia liturgii. Dlatego na uwielbienie proponuję, zamiast kolejnej pieśni o Zmartwychwstaniu, kontemplacyjną pieśń Jezu ufam Tobie, która kieruje myśl bezpośrednio do Boga, przypominając o Jego bliskości względem nas. Poza tym, ma podczas dzisiejszej liturgii głęboki sens – ufamy Jezusowi, że droga, którą dla nas przeszedł, jest drogą bezpieczną, kończącą się Życiem z Nim.

Procesja rezurekcyjna

Podczas procesji warto śpiewać dwa rodzaje pieśni: pierwszy to tradycyjne, o procesyjnym charakterze, czyli spokojne, dostojne, w tempie kroków, uroczyste, natomiast ten drugi rodzaj wynika z technicznych trudności, tj. braku wystarczającego oświetlenia do czytania wielu zwrotek, których się nie pamięta. Aby procesja nie zamilkła, uważam, że należy oprzeć się głównie na pieśniach ostinatowych lub z refrenem, czyli takich, w które łatwo się włączyć nawet tym, którzy pierwszy raz je słyszą. Oczywiście dotyczy to tylko procesji w nocy. Oto moje propozycje z obu kategorii:

Zwycięzca śmierci (m. trad., np. w opracowaniu H. Kowalskiego, śpiewnik Niepojęta Trójco t. II, str.342) Myślę, że jeśli zacznie się od tej pieśni, zanim procesja wyjdzie całkiem z kościoła, zdąży się zaśpiewać sporo zwrotek w oświetleniu. Jest to dobra pieśń na początek procesji, gdyż niesie w sobie olbrzymi ładunek nadziei i radości.

Oto jest dzień (m.:B. Korejs, śpiewnik Niepojęta Trójco t. II, str.334)

Cała Ziemio wołaj (m.: D. Kusz OP, śpiewnik Niepojęta Trójco, t. II, str.206)

Laudate Dominum (m. Taize, śpiewnik Niepojęta Trójco, t. I, str.287)

Wielkie są dzieła (m.: J. Sykulski, śpiewnik Niepojęta Trójco, t. II, str.250)

Po powrocie do prezbiterium śpiewa się cały hymn Te Deum (m. trad., np. w opracowaniu J. Sykulskiego, śpiewnik Niepojęta Trójco t. I, str.82)

Zakończenie liturgii

W tym miejscu liturgii jest czas na modlitwę do Matki Bożej. Można zaśpiewać pieśń Wesel się, nieba Królowo(m.: trad., opr. J. Gałuszka OP, śpiewnik Niepojęta Trójco t. I, str.224)

Następnie można zaśpiewać pieśń na zakończenie, np. Na Zmartwychwstanie Pańskie (m.: P. Bębenek, śpiewnik Niepojęta Trójco t. II, str. 327).

Proponuję, aby po liturgii zaśpiewać wspólnie z wiernymi jeszcze parę pieśni, co przedłuży radosne świętowanie tej niezwykłej Nocy.

Regnavit Dominus (m.: J. Gałuszka OP, śpiewnik Niepojęta Trójco t. I, str.193)

Chrystus Pan zmartwychwstał (m.: trad., np. w opracowaniu P. Bębenka, śpiewnik Niepojęta Trójco t. II, str.325)

Christus resurrexit (m.:Taize, śpiewnik Niepojęta Trójco, t. I, str.316)

O filii et filiae (m. trad, opr. P. Bębenek, śpiewnik Niepojęta Trójco t. II, str.335)

Surrexit Christus (ostinato Taize, śpiewnik Niepojęta Trójco t. I, str.318)