Postać św. Jakuba Młodszego

Po Zmartwychwstaniu Jakub został przewodniczącym gminy chrześcijańskiej w Jerozolimie. Dlatego właśnie św. Piotr po swoim cudownym uwolnieniu z więzienia przez anioła, każe o tym poinformować Jakuba (Dz 12, 17). Między innymi dzięki głosowi św. Jakuba na soborze apostolskim (przemawiał zaraz po Piotrze) św. Paweł mógł spokojnie pełnić swoją misję wśród pogan i nie narzucać im przepisów prawa Mojżeszowego (Dz 15, 13-23).

Jak wielkim poważaniem cieszył się św. Jakub wśród Apostołów, świadczą Listy św. Pawła. Pisze on w Liście do Koryntian, że Chrystus po swoim zmartwychwstaniu pokazał się również Jakubowi (1 Kor 15, 7). W Liście do Galatów szczyci się, że widział Jakuba, brata Pańskiego (Ga 1, 19). Jakub miał jednak żal do Pawła, że od nawróconych Żydów nie żądał zachowania obrzezania i innych nakazów prawa Mojżeszowego. Z kolei Paweł miał pretensje do Jakuba, że ten wpływał na św. Piotra, aby nadal przestrzegał tego prawa (Ga 2,11-14). Te różnice nie przeszkodziły jednak Pawłowi nazwać Jakuba filarem Kościoła (Ga 2,9).

Jakub jest autorem listu do wiernych Kościoła narodowości żydowskiej, który został napisany w latach 45-49. Piękna greka, która cechuje ten tekst, wskazuje, że św. Jakub go dyktował go doskonałemu styliście. Apostoł zachęca w nim do stawiania czoła pokusom, które rodzą się w samym człowieku. Jakub podkreśla, że wiara bez uczynków jest martwa (Jk 2, 26). Postuluje równe traktowanie biednych i bogatych we wspólnotach chrześcijańskich. W sposób bardzo obrazowy mówi o złu, jakie może wyrządzić język ludzki.

O okolicznościach śmierci św. Jakuba Apostoła wspomina Józef Flawiusz: „Cesarz otrzymawszy wiadomość o śmierci Festusa, wysłał do Judei jako prokuratora Albinusa. Król (Agryppa II) natomiast pozbawił godności arcykapłańskiej Józefa i następcą jego na tym urzędzie mianował Ananosa (Annasza) o tym samym, co ojciec, imieniu. Młodszy Ananos… był z usposobienia człowiekiem hardym i niezwykle zuchwałym… Otóż Ananos… sądząc, że nadarzyła się dogodna sposobność, ponieważ umarł Festus, a Albinus był jeszcze w drodze, zwołał Sanhedryn i stawił przed sądem Jakuba, brata Jezusa, zwanego Chrystusem, oraz kilku innych. Oskarżył ich o naruszenie prawa i skazał na ukamienowanie” (Dawne dzieje Izraela, 20, 9, 1).

Działo się to za panowania cesarza Nerona (54-68). W Judei zmarł właśnie gubernator rzymski Porcjusz Festus (62). W tym samym roku został ukamienowany św. Jakub Młodszy. Hegezyp, który żył ok. roku 160, pisał w swoich Pamiętnikach, że podczas kamienowania pewien folusznik doskoczył do apostoła i uderzył Jakuba w głowę pałką. Euzebiusz dodaje, że przedtem strącono Jakuba ze szczytu świątyni. Relikwie św. Jakuba Apostoła, Zachariasza i Symeona zostały odnalezione 1 grudnia 351 r., wskutek poszukiwań zarządzonych przez św. Cyryla, patriarchę Jerozolimy. Wskazówką była treść objawienia, jakie otrzymał św. Epifaniusz. Na tym miejscu zbudowano małą świątynię. Za czasów cesarza Justyna II (565-578) przeniesiono relokwie do Konstantynopola. Jakub już za życia doznawał wielkiej czci, i to nie tylko wśród wyznawców Chrystusa, ale również wśród Żydów. Józef Flawiusz pisze, że Annasz został – zaledwie po 3 miesiącach sprawowania funkcji arcykapłana – odwołany przez Heroda Agryppę właśnie za morderstwo dokonane na Jakubie. Do Heroda oraz do namiestnika doszły bowiem skargi na nadużycie Annasza. Hegezyp, Klemens Aleksandryjski i Euzebiusz potwierdzają, że Jakub cieszył się wśród Żydów szacunkiem jako asceta.

Wśród apokryfów istnieje tzw. Ewangelia Jakuba, zwana też Protoewangelią Jakuba, a pochodząca z II wieku. Wspominają o niej już Klemens Aleksandryjski, św. Justyn i Orygenes. Zawiera on wiele interesujących szczegółów z życia Najświętszej Maryi Panny, przekazanych zapewne przez pierwotną tradycję chrześcijańską.

W ikonografii św. Jakub przedstawiany jest w tunice i płaszczu, z mieczem oraz księgą. Czasem też ukazywany jest jako biskup rytu wschodniego. Jego atrybutami są ponadto: halabarda, kamienie, korona w rękach, torba podróżna, zwój. Jest patronem dekarzy.

na podst. brewiarz.pl
opracował Jakub Kubica