Nie ma już Żyda ani Greka

Jesteście kimś jednym w Chrystusie Jezusie.

Jedność i różnorodność chrześcijaństwa – temat, który przyprawia o zawrót głowy. Nie ma Greka ani Żyda, ale już w czasach św. Pawła zaczynają się różnice w liturgii i teologii między różnymi chrześcijańskimi wspólnotami. Czynnik narodowy naturalnie odgrywa tu pewną rolę. Żydowskie wspólnoty w Palestynie, greckojęzyczne gminy dawnych pogan.

Średniowieczna Christianitas – czy w niektórych swoich przejawach nie była to li tylko wspólnota łacińskojęzycznych intelektualistów?

Nie ma już kapłanów i świeckich… Nie ma już katolika rzymskiego i nie-rzymskiego… Nie ma już katolika, protestanta i prawosławnego… Jedno w Chrystusie.

Święto Grotowskiego – czarujący esej o wspólnocie, która rodzi się z podobnych aspiracji. Opis (wizja?) grupy, która nie jest zamknięta, a u źródeł ma właśnie otwartość i swoistą bezbronność. Pociągająca wizja.  A jednak ta wspólnota jest ograniczona, na różne sposoby. I jest poniekąd namiastką wspólnoty religijnej.

Trudno zachować spokój czytając wypowiedzi rodaków-dziennikarzy przybierające często postać sprawozdania z podróży po egzotycznej krainie zamieszkałej przez dziwny naród Polaków. Ta kraina nie jest ojczyzną ani Polską, mówi się o niej ten kraj. W tym kraju mieszkają ci obmierzli ludzie, którzy…

Ciekawa lektura, pełna szacunku dla Polaków: Michael Moran, Kraj z księżyca. Zakończenie czytałem 10 kwietnia rano, zanim przyszła wieść o katastrofie. Autor pisze tam o żałobie po Janie Pawle II, a wcześniej wyraża zachwyt polskimi obchodami Wszystkich Świętych i Dnia zadusznego.

Nie ma już Żyda ani Greka. Rola narodu w drodze człowieka do Boga. Przecież tą drogą jest zawsze człowiek – nie idea człowieka, ale realny człowiek. Naród – wspólnota, której człowiek sobie nie wymyśla, ale się w niej odnajduje. Język, którym uczy się mówić; dziedzictwo kultury i tradycji. Ludzie – ci oto, nie wybrani przeze mnie, ale postawieni obok. Czasem, jak w Polsce, ciekawy splot narodu i religii – wyzwanie, żeby chrześcijaństwo widzieć szerzej niż sięga wspólnota narodowa. Także w Polsce: naród jako praktyczna szkoła tolerancji.