Komentarz V: ogień i gwałt

Święty Augustyn pisał w Wyznaniach, że niespokojne jest serce nasze dopóki nie spocznie w Bogu. Można pójść dalej i powiedzieć: niespokojne jest ciało nasze dopóki nie zjednoczy się z Bogiem – dosłownie. To jest Eucharystia: totalne zjednoczenie, nawet jeśli Twój umysł nie ma z tym nic wspólnego. Jakże trafnie ujął to John Donne w Sonecie XIV (Holy Sonets: XIV), a porywająco przełożył Stanisław Barańczak:

Zmiażdż moje serce, Boże, jak zmurszałą ścianę,
Którąś tchem, blaskiem dotąd muskał potajemnie,
Naprawiał; niech mnie Twoja moc złamie i zemnie,
Spali, odnowi; zwal mnie z nóg – dopiero wstanę.
Jam jest miasto zdobyte, innemu poddane,
Trudzę się, by Twą odsiecz wpuścić, lecz daremnie,
Rozum, co miał mnie bronić, Twój namiestnik we mnie,
Wzięty w niewolę, zdradza miasto pokonane.
Tak, kocham Cię, chcę Twojej miłości, lecz jeszcze
Ciągle Twój nieprzyjaciel jest mym oblubieńcem;
Rozwiedź mnie zatem, rozwiąż, rozerwij nareszcie
Ten węzeł, weź mnie w siebie, uwięź; swoim jeńcem
Gdy mnie uczynisz, wolność dopiero posiędę,
I tylko gdy mnie weźmiesz gwałtem, czysty będę.

Batter my heart, three-person’d God; for you
As yet but knock; breathe, shine, and seek to mend;
That I may rise, and stand, o’erthrow me, and bend
Your force, to break, blow, burn, and make me new.
I, like an usurp’d town, to another due,
Labour to admit you, but O, to no end.
Reason, your viceroy in me, me should defend,
But is captived, and proves weak or untrue.
Yet dearly I love you, and would be loved fain,
But am betroth’d unto your enemy;
Divorce me, untie, or break that knot again,
Take me to you, imprison me, for I,
Except you enthrall me, never shall be free,
Nor ever chaste, except you ravish me.