Jaka jest historia mszy gregoriańskich?

Papież Grzegorz Wielki (+604) opisuje w Dialogach (IV,57,8-16) historię zmarłego mnicha Justusa. Po jego śmierci Grzegorz polecił przeorowi klasztoru: „Postaraj się, aby począwszy od dziś przez dni trzydzieści składana była w jego intencji ofiara. Niech nie będzie dnia, w którym nie ofiarowano by zbawczej hostii w intencji odpuszczenia jego win”. Po trzydziestu dniach Justus ukazał się we śnie rodzonemu bratu mówiąc, że został dopuszczony do wspólnoty.

Od VIII w. praktyka mszy gregoriańskich rozprzestrzeniła się – najpierw w klasztorach, a później w innych kościołach. Początkowo Stolica Apostolska zaaprobowała msze gregoriańskie pośrednio (milcząco), a później bezpośrednio.

Kongregacja Odpustów (15 III 1884) ostatecznie orzekła, że przekonanie o szczególnej skuteczności mszy gregoriańskich w odniesieniu do dusz czyśćcowych jest rozumne i zgodne z wiarą.W wieku XIX i XX zwrócono uwagę na konieczność ciągłości w odprawianiu mszy gregoriańskich.

Według dokumentu Tricenario Gregoriano z dnia 24 II 1967 mszę gregoriańską można odprawić za jednego zmarłego w ciągu 30 kolejnych dni (przez jednego lub wielu kapłanów – w skrajnym przypadku trzydziestu różnych). Od tej zasady są jednak wyjątki. Kapłan może przerwać odprawianie mszy gregoriańskich w dni:

• Triduum Paschalnego
• gdy zaistnieje (bez winy kapłana) nieprzewidziana przeszkoda (np. choroba)
• niektórych czynności duszpasterskich (np. msza pogrzebowa, msza za nowożeńców)

Trzeba jednak pamiętać, że kapłan jest zobowiązany do „uzupełnienia” liczby mszy gregoriańskich do trzydziestu. Gdyby się zdarzyło, że kapłan z własnej winy zaniedbał odprawienia mszy, to zobowiązany jest do oprawienia „od nowa” trzydziestu mszy w intencji zmarłego.

Warto zauważyć, że Kongregacja Soborowa we wspomnianym już dokumencie Tricenario Gregoriano zobowiązała biskupów i przełożonych zakonnych do czuwania, aby w sprawie Mszy gregoriańskich, zwłaszcza w kwestii ciągłości ich odprawiania, nie było nadużyć.

BIBLIOGRAFIA 
W trakcie pisania odpowiedzi korzystałem z:
1. Grzegorz Wielki, Dialogi, przeł. E. Czerny – A. Świderkówna, wstęp A, de Vogüé, kom. i opr. M. Starowieyski, «Źródła monastyczne, 23», Kraków: Tyniec. Wydawnictwo Benedyktynów, 2000.
2. T. Wytrwał, notka o mszach gregoriańskich (nie zostało opublikowane)
3. P. Hemperek, „Gregoriańskie msze”, Encyklopedia Katolicka, t. VI, red. J. Walkusz et al., 138-139.
4. „Gregoriańska msza”, Leksykon liturgii, opr. B. Nadolski, Poznań: Pallottinum,2006, 501-502.