II Niedziela Adwentu

Mszał Pawła VI

Tekst: „Omnipotens et misericors Deus, in tui occursum Filii festinantes nulla opera terreni actus impediant, sed sapientiae caelestis eruditio nos faciat eius esse consortes. Per Dominum”.

Oficjalny polski przekład: „Wszechmogący i miłosierny Boże, spraw, aby troski doczesne nie przeszkadzały nam w dążeniu na spotkanie z Twoim Synem, lecz niech nadprzyrodzona mądrość kształtuje nasze czyny i doprowadzi nas do zjednoczenia z Chrystusem. Przez naszego Pana”.

Polski przekład trochę rozbudowuje modlitwę o wątek „kształtowania naszych czynów”, poza tym modlitwa mówi dosłownie o nas jako „spieszących” na spotkanie Chrystusa, to jest mocniejsze niż „dążenie”.

Historia modlitwy. Kolekta została wzięta z Sakramentarza Gelazjańskiego (ok. 628/715 r.), gdzie figurowała w zbiorze modlitw adwentowych, nie przypisanych do konkretnego dnia. Tak samo podają ją niektóre Frankońskie Sakramentarze Gelazjańskie, np. Sakramentarz z Gellone (ok. 790/800 r.) lub Sakramentarz z Angouleme (po 800 r.). Kiedy te sakramentarze wyszły z użycia (X-XI w.), modlitwa ta nie była już stosowana, gdyż w tym czasie dominujące stały się sakramentarze bazujące na papieskim Sakramentarzu Gregoriańskim (ok. 625/638 r.), uzupełnionym o Suplement przez św. Benedykta z Aniane (ok. 810/815 r.), a Gregorianum miało już własne modlitwy adwentowe. Ta gelazjańska kolekta została zatem wydobyta z zapomnienia dopiero przez Mszał Pawła VI.

Jeszcze uwaga redakcyjna. W posoborowym Mszale modlitwa ma nieco inną redakcję, niż w starych sakramentarzach. Pierwotnie było tak:

„Festinantes, omnipotens Deus, in occursum Filii tui Domini nostri nulla impediant opera actus terreni, sed caelestis sapientiae eruditio faciat nos eius esse consortes. Per Dominum”.

Zmiana nie dotyczy treści modlitwy, na pewno chodziło o dostosowanie do najczęstszego schematu oracji, tak by zaczynała się od inwokacji do Boga.

Mszał Piusa V

Tekst: „Excita, Domine, corda nostra ad praeparandas Unigeniti tui vias: ut per eius adventum, purificatis tibi mentibus servire mereamur. Qui tecum vivt et regnat”.

Przekład z łac.-pol. Mszału z 1968 r.: „Pobudź, Panie, nasze serca do przygotowania dróg Jednorodzonemu Synowi Twojemu, abyśmy dzięki Jego przyjściu mogli Ci służyć w czystości duszy. Który z Tobą żyje i króluje”.

Historia modlitwy. Modlitwa pojawia się w rzymskich i rzymsko-frankońskich sakramentarzach tradycji gelazjańskiej (Gelasianum i Gelasiana Frankońskie) jako kolekta formularza adwentowego, nie przypisanego do konkretnego dnia. Równolegle kolekta istnieje w sakramentarzach linii gregroriańskiej (Gregorianum papieski i Gregorianum typu II) jako kolekta II niedzieli Adwentu. Linia gregroriańska jest główną linią rozwoju Mszału rzymskiego, jest zatem zrozumiałe, że modlitwa aż do Mszału z 1962 r. niezmiennie jest kolektą tej niedzieli. Od sakramentarzy gregoriańskich aż do Mszału z 1962 r. stała jest nie tylko kolekta, ale cały formularz mszalny.

Jeszcze ciekawostka. Modlitwa występuje także w dwóch sakramentarzach rytu galijskiego: w Mszale z Bobbio (ok. 700 r.; Bobbio lub pd-wsch. Francja) i w Missale Gallicanum Vetus (ok. 770 r.; pn-wsch. lub wsch. Francja). Modlitwa jest w formularzach adwentowych, w funkcji analogicznej do rzymskiej kolekty, za to ciężko powiedzieć, na które niedziele Adwentu jest ona wyznaczona. Galijski Adnwent miał 6 tygodni, a Mszał z Bobbio ma tylko trzy formularze mszalne adwentowe (i nasza kolekta jest w pierwszym z nich) a Gallicanum Vetus – dwa (i nasza kolekta jest w drugim). Te galijskie sakramentarze to w ogóle księgi niezwykle interesujące. To są hybrydy, łączące elementy różnego pochodzenia, jest oczywiste że modlitwa została wzięta ze źródeł rzymskich, i to z sakramentarzy linii gregoriańskiej (do galijskich formularzy włączone są także pozostałe modlitwy gregoriańskiego formularza II niedzieli Adwentu).

Mszał Pawła VI. Modlitwa jest kolektą czwartku II tygodnia Adwentu. Redakcja bez zmian. Polski przekład różni się od wcześniejszego tylko początkiem: „Wszechmogący Boże, pobudź nasze serca do przygotowania…”.