Homilia na „Corpus Christi”

Homilia Benedykta XVI wygłoszona w czasie ostatniej uroczystości Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa

Dzisiejszego wieczoru chciałbym rozważyć wraz z wami dwa związane ze sobą aspekty Misterium Eucharystii: kult Eucharystii i jej wymiar sakralny. Jest czymś ważnym, by wziąć je na nowo pod rozwagę, aby ustrzec je przed niepełnymi wizjami samego Misterium, które miały miejsce w niedawnej przeszłości. Najpierw refleksja nad wartością kultu eucharystycznego, a szczególnie nad adoracją Najświętszego Sakramentu. Jest to doświadczenie, które także tego wieczoru przeżyjemy po Mszy Świętej, przed procesją, podczas jej trwania i na jej zakończenie. Jednostronna interpretacja Soboru Watykańskiego II wpłynęła na ten wymiar, ograniczając w praktyce Eucharystię do momentu celebracji. W konsekwencji, bardzo ważnym stało się uznanie centralnego miejsca celebracji, w której Pan zwołuje swój lud, gromadzi go wokół podwójnego stołu słowa i chleba życia, karmi go i jednoczy ze sobą w składaniu Ofiary. To docenienie zgromadzenia liturgicznego, w którym Pan działa i realizuje swoją tajemnicę komunii, pozostaje naturalnie słuszne, ale musi być umieszczone na nowo w odpowiedniej równowadze. W konsekwencji - jak to często się zdarza - podkreślanie jednego aspektu prowadzi do utraty drugiego. W tym przypadku, akcent położony na celebrację Eucharystii był ze szkodą dla adoracji, jako aktu wiary i modlitwy kierowanej do Pana Jezusa, rzeczywiście obecnego w Sakramencie ołtarza. Ta utrata równowagi miała także wpływ na życie duchowe wiernych. Faktycznie, koncentrując całą relację z Jezusem Eucharystycznym jedynie na momencie Mszy Świętej, ryzykuje się utratą Jego obecności w pozostałej części czasu i przestrzeni życiowej. Tym sposobem słabiej się dostrzega znaczenie trwałej obecności Jezusa pośród nas i z nami, obecności konkretnej, żywej, pośród naszych domów jako "pulsujące serce" miasta, wioski, terytorium w jego różnych przejawach i formach aktywności. Sakrament miłości Chrystusa powinien przenikać całe życie codzienne.

W rzeczywistości błędem jest przeciwstawianie celebracji wobec adoracji, jakby one rywalizowały jedna z drugą. Jest właśnie na odwrót: kult Najświętszego Sakramentu stanowi jakby "środowisko" duchowe, w którym wspólnota może dobrze i prawdziwie celebrować Eucharystię. Jedynie gdy poprzedza je, towarzyszy mu i kontynuuje je wewnętrzna postawa wiary i adoracji, wtedy akcja liturgiczna może wyrażać swoje pełne znaczenie i wartość. Spotkanie z Jezusem we Mszy Świętej realizuje się prawdziwie i w pełni, kiedy wspólnota jest w stanie uznać, że On, w Sakramencie, mieszka w swoim domu, czeka na nas, zaprasza nas do swojego stołu, a potem po rozwiązaniu się zgromadzenia pozostaje z nami w swojej cichej i dyskretnej obecności, i towarzyszy nam swoim wstawiennictwem, zbierając ciągle nasze ofiary duchowe i ofiarując je Ojcu. […]

Abym naprawdę mógł być w komunii z inną osobą, muszę ją znać, umieć być przy niej w milczeniu, słuchając jej, patrząc na nią z miłością. Prawdziwa miłość i prawdziwa przyjaźń karmią się wzajemnością spojrzeń, intensywnymi i wymownymi chwilami milczenia, pełnymi szacunku i poważania, tak, aby spotkanie przeżywane było głęboko, w sposób osobisty, a nie powierzchownie. Jeśli niestety, zabraknie tego wymiaru, także sama komunia sakramentalna może stać się z naszej strony, powierzchownym gestem. Natomiast w prawdziwej komunii, przygotowanej przez dialog modlitwy i życia, możemy zwracać się d Pana słowami ufności, takimi jakie przed chwilą wybrzmiały w psalmie responsoryjnym: "O Panie, jam Twój sługa, syn Twojej służebnicy / Ty rozerwałeś moje kajdany. /Tobie złożę ofiarę pochwalną / i wezwę imienia Pańskiego" (Ps. 116, 16-17).

 

Teraz chciałbym pokrótce przejść do drugiego aspektu: sakralnego charakteru Eucharystii. Tu także odczuliśmy w niedawnej przeszłości pewne niezrozumienie prawdziwego przesłania Pisma Świętego. Nowość chrześcijańska dotycząca kultu uległa wpływowi pewnej zsekularyzowanej mentalności lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Jest prawdą i zawsze będzie ważne, to, że centralnym miejscem kultu nie są starożytne obrzędy i ofiary, lecz sam Chrystus, w jego Osobie, Jego życiu, w Jego tajemnicy paschalnej. Jednakże z tej fundamentalnej nowości nie należy wnioskować, że sacrum już nie istnieje, ale że znalazło ono swoje wypełnienie w Jezusie Chrystusie, Wcielonej Bożej Miłości. List do Hebrajczyków, którego wysłuchaliśmy dzisiaj wieczorem w drugim czytaniu, mówi nam właśnie o nowości kapłaństwa Chrystusa "najwyższego kapłana dóbr przyszłych" (Hbr 9:11), ale nie mówi, że kapłaństwo skończyło się. Chrystus "jest pośrednikiem Nowego Przymierza" (Hbr 9:15), zawartego przez Jego krew, który oczyszcza "nasze sumienia z martwych uczynków" (Hbr 9,14). On nie obalił sacrum, ale je wypełnił, zapoczątkowując nowy kult, który jest całkowicie duchowy, ale który, tak długo, jak jesteśmy jeszcze w drodze, w czasie, posługuje się jeszcze znakami i obrzędami, które zanikną dopiero na Końcu, w niebieskim Jeruzalem, gdzie nie będzie już żadnej świątyni (por. Ap 21:22). Dzięki Chrystusowi, sacrum jest bardziej realne, bardziej intensywne i, jak to jest w przypadku przykazań, nawet bardziej wymagające! Nie wystarczy przestrzeganie rytuału, ale wymagane jest oczyszczenie serca i zaangażowanie życia. […]