Gromy, błyskawice i nowa Arka Noego

Ledwo Adrian Sirbu skończył wyśpiewywać Ewangelię o Chrzcie Pańskim, rozpoczęła się sroga ulewa, a po niej wybuchła burza. Wśród gromów i błyskawic trwaliśmy w cerkwi, niczym w nowej Arce płynącej po wzburzonym morzu.

Bjoern Schmelzer oprócz muzyków ze stałego składu Graindelavoix przywiózł ze sobą dwóch kantorów bizantyjskich (z rumuńskiego chóru Byzantion) i dwóch arabskich. W piątkowy wieczór jarosławska cerkiew grekokatolicka przeistoczyła się za sprawą śpiewaków w pałacową kaplicę w Palermo. Koncert miał na celu pokazanie różnorodności kulturowej na dworze króla Rogera (bohatera opery Szymanowskiego). Nie było bizantyjskich mozaik, z których słynie Capella Palatina. Nie mogliśmy się przypatrywać arabskim napisom przyrównującym królewską kaplicę do świętych miejsc islamu. Niezwykłe współistnienie Bizancjum, islamu i chrześcijaństwa łacińskiego na dwunastowiecznej Sycylii musiało zostać oddane wyłącznie śpiewem.

Jak opisać ten koncert? Kantorzy hojnie obdarowali słuchaczy tym, co mieli najlepszego. Był tam najwyższy kunszt ornamentowanego śpiewu solowego. Był ekstatyczny śpiew zespołowy, z rytmem podbijanym przez bębny. Była polifonia z wyraźnym, jak to w Graindelavoix, podkreśleniem niezależności poszczególnych głosów. Każda tradycja została potraktowana z należnym szacunkiem. Pieśni z różnych religijnych światów nieraz łączyły się w jedną całość za pomocą trzymanego przez chór burdonu i dzięki pokrewieństwu tonacji. Nie raziło i takie połączenie, kiedy to w rytmiczny maryjny refren muzułmański włączono solowe wersety łacińskie i bizantyjskie, śpiewane na tle bębnów.

Nie zabrakło odniesienia do opery Szymanowskiego. Jednym z pierwszych utworów były łacińskie aklamacje – modlitwy w intencji króla i królowej.

Obowiązki nie pozwoliły zostać w Jarosławiu do końca. Nie było mi dane wysłuchać komentarza Bjoerna Schmelzera ani obejrzeć Ordo virtutum.