Blask Chrystusa zmartwychwstałego

Jednak największą rolę paschał spełnia podczas Liturgii Światła rozpoczynającej celebrację Wigilii Paschalnej, w Noc Zmartwychwstania. Paschał znajduje się wtedy w centrum celebracji liturgicznej, gdyż symbolizuje Chrystusa Zmartwychwstałego. W celu przejrzystości symbolu paschał powinien być przygotowany w określony sposób. Bezwzględnie powinien być wykonany z naturalnego wosku (nie do przyjęcia są świece z wkładami olejowymi), co roku powinien być to nowy paschał. Poza tym paschał powinien być wystarczająco okazały, by mógł w sposób godny symbolizować Chrystusa (w średniowieczu tworzono paschały niewyobrażalnej wielkości. Na przykład w 1517 roku do katedry w Salisbury w Anglii przygotowano paschał o wysokości ponad jedenastu metrów), choć jego wielkość należy dostosować do wielkości świątyni. Paschał przyozdabia się krzyżem, pierwszą i ostatnią literą alfabetu grackiego alfa i omega oraz cyframi przypadającego roku kalendarzowego. Wszystkie te zdobienia mają określone znaczenie.

Greckie litery alfabetu oznaczają panowanie Chrystusa nad czasem, od początku ludzkości, aż do wieczności. Przypadający rok kalendarzowy wyraża prawdę, iż także teraźniejszość należy do Chrystusa. Kapłan przygotowujący paschał na początku liturgii światła, wyraża te prawdy przez określone formuły modlitewne.

Paschał symbolizuje Chrystusa. Wosk, z którego wykonany jest on wykonany wyobraża nieskalane ciało Chrystusa poczęte w łonie Niepokalanej. Dlatego tak ważne jest, by paschał został wykonany z naturalnego wosku. Kapłan podczas przygotowania paschału, na początku liturgii światła, wbija pięć wielkich ziaren kadzidła w miejsce, gdzie przedstawiony jest krzyż. Ziarna te symbolizują pięć ran Zbawiciela. Knot świecy symbolizuje duszę Chrystusa. Zaś płomień paschału przedstawia Bóstwo Chrystusa. Siła symbolu jest tutaj ogromna. Moment, gdy kapłan zapala Paschał, symbolizujezmartwychwstanie, czas połączenia na nowo Bóstwa Chrystusa z ciałem leżącym w grobie oraz duszą przebywającą podczas śmierci Chrystusa w Otchłani. W tym momencie Kościół zaczyna celebrować tajemnicę Zmartwychwstania Chrystusa.

Diakon niosący paschał wchodzi do ciemnego kościoła, by obwieścić ludziom pogrążonym w mroku radość ze Zmartwychwstania Chrystusa, Światłości Świata. Na  wezwanie diakona: Światło Chrystusa lud odpowiada Bogu niech będą dzięki. Śpiew ten powtarza się trzykrotnie: pierwszy raz u wejścia do kościoła, drugi raz na środku świątyni (wtedy wierni odpalają  od płomienia paschału świece i cały kościół napełnia się światłem). Realizują się tutaj słowa Chrystusa, mówiące, że chrześcijanie są światłością świata. Po trzecim wezwaniu, śpiewanym od ołtarza, zapalają się wszystkie światła w kościele, noc paschalna rozświetlona jest światłem potężniejszym niż światło dnia (Euzebiusz z Cezarei pisze, że cesarz Konstantyn w noc paschalną kazał rozpalić wszystkie światła w Konstantynopolu, po to by ta noc była jaśniejsza od jakiegokolwiek dnia w roku). Następuje wtedy pieśń pochwalna paschału, błogosławieństwo świecy benedictio cerei, tzw. exsultet, od pierwszych łacińskich słów pieśni. W pieśni tej diakon wyśpiewuje radość Kościoła z tajemnicy Zmartwychwstania. Wersja używana we współczesnej liturgii pochodzi prawdopodobnie z VIII w., jednak początki tego błogosławieństwa sięgają IV wieku. Autorstwo, a przynajmniej wpływ na jego tworzenie, przypisuje się św. Ambrożemu z Mediolanu. Jednakże w średniowieczu istniało więcej wersji pochwalnej pieśni na cześć paschału. W Rzymie pierwszy zapis Exsultetu znajdujemy dopiero w XIII wieku, gdyż przedtem odnoszono się z rezerwą do tego typu śpiewu (Hieronim pisał do diakona Praesidiusza z Piacenzy, by nie zajmował się śpiewaniem tej pieśni, gdyż jej tekst nie pasuje do święta paschy, z powodu przesadnej pochwały natury i świec).

Podczas całej liturgii Wigilii Paschalnej paschał stoi zapalony przy ambonie. Podczas liturgii chrztu, gdy kapłan śpiewa błogosławieństwo wody, diakon trzyma paschał nad wodą. Na słowa: Niech przez Twojego Syna zstąpi na tę wodę moc Ducha Świętego, aby wszyscy przez chrzest pogrzebani z Chrystusem w śmierci, z Nim też powstali do nowego życia, paschał zanurzany jest trzykrotnie w wodzie.

Paschał ma za zadanie podtrzymywać nadzieję chrześcijan na powtórne przyjście Pana, zgodnie ze słowami wyśpiewywanymi przez diakona w Exsultecie: Niech ta świeca płonie, gdy wzejdzie słońce nieznające zachodu: Jezus Chrystus. Oby blask tej świecy zawsze umacniał i utwierdzał nadzieję także w naszym życiu.