Największy teolog wśród kardynałów

Życiorys

Joseph Alois Ratzinger urodził się 16 kwietnia 1927 w Marktl am Inn (Niemcy) w rolniczej rodzinie z głębokimi tradycjami. W wieku 12 lat wstąpił do niższego seminarium duchownego, wydaje się, że głównie wskutek namów otoczenia (zresztą jego starszy brat, Georg, również jest księdzem). Z powodu wojny, w 1941 r. wrócił do domu i w 1943, w wieku 16 lat, rozpoczął przygotowanie wojskowe w zakresie obrony przeciwlotniczej. W listopadzie 1944 został wcielony do Wehrmachtu, jednak nigdy nie brał udziału w walce. W maju 1945 zdezerterował, jednak i tak w tym samym roku został internowany w obozie dla jeńców wojennych. Zwolniony w czerwcu wstąpił do monachijskiego seminarium. 29 czerwca 1951 otrzymał święcenia kapłańskie z rąk kardynała Michaela von Faulhaberga. Studiował filozofię i teologię na Uniwersytecie Monachijskim, w 1953 obronił pracę doktorską „Lud Boży w nauce św. Augustyna o Kościele”, a w 1957 zdobył habilitację na podstawie rozprawy: „Teologia dziejów u św. Bonawentury”.

Przez następne lata pracował jako wykładowca dogmatyki i teologii fundamentalnej na Wyższej Szkole Filozofii i Teologii we Freisingu (Fryzyndze; 1957-1959), a następnie jako profesor na uniwersytetach w Bonn (1959-1969), Münster (1963-1966), Tübingen (1966-1969) oraz Regensburgu (od 1969).

W czasie Soboru Watykańskiego II, w wieku 35 lat, został konsultantem w zakresie teologii arcybiskupa Kolonii – kardynała Josepha Fringsa i brał czynny udział w pracach Vaticanum Secundum.

W marcu 1977 papież Paweł VI nominował Ratzingera na arcybiskupa Monachium i Freisingu, zaś na konsystorzu w czerwcu kreował kardynałem. Jest zatem jednym z dwóch kardynałów, którzy uczestniczyli w konklawe zarówno w 1978 r., jak i obecnie. W trakcie poprzedniego był jednym z najaktywniejszych zwolenników Karola Wojtyły.

Jan Paweł II już w 1978 r. zaproponował mu stanowisko prefekta Kongregacji ds. Nauki Wiary (wcześniej: Święte Biuro ds. Inkwizycji, przemianowane przez papieża Piusa X w 1908), jednak Ratzinger za pierwszym razem odmówił. Zgodził sięjednak trzy  lata później i 25 listopada 1981 otrzymał z rąk papieża nominację. Przez ostatnie 20 lat unowocześniał i reforomował Kongregację. M.in. w 1998 r. zostały otwarte archiwa Inkwizycji. Rok wcześniej ogłoszona została „Instrukcja dotycząca niektórych kwestii współpracy wiernych świeckich w ministerialnej posłudze kapłanów”. Zdaniem kardynała, dokument ten jest niezbędny i korzystny w sytuacji, jaka powstała w niektórych środowiskach. Wymienia on bowiem „nadużycia i niewłaściwe drogi" współczesnej praktyki w Kościele i prowadzi do jasności zarówno dogmatycznej, jak i dyscyplinarnej.

Jest jedynym hierarchą watykańskim, pełniącym tak długo kierownicze stanowisko w Kurii Rzymskiej. Zresztą, z czasem objął wiele innych funkcji: przewodniczącego Papieskiej Komisji Biblijnej i przewodniczącego Międzynarodowej Komisji Teologicznej (te dwa stanowiska automatycznie łączą się z przewodniczeniem Kongrgacji Nauki Wiary), radcy Drugiej Sekcji Sekretariatu Stanu, członka Kongregacji dla Kościołów Wschodnich, członka Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, członka Kongregacji ds. Ewangelizacji Narodów, członka Kongregacji ds. Wychowania Katolickiego, członka Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan, członka Papieskiej Rady ds. Kultury oraz członka Papieskiej Komisji ds. Ameryki Łacińskiej. To on również napisał, ogłoszony przez Jana PawłaII w 2000 r., deklaracji „Dominus Iesus”. W 2002 wybrano go na dziekana Kolegium Kardynalskiego (od 1998 piastował urząd wicedziekana).

Motto biskupie Josepha Ratzingera brzmi: „Współpracownik prawdy”.

16 kwietnia 2002 r. z okazji swych 75. urodzin, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa kanonicznego złożył Papieżowi prośbę o przejście na emeryturę, ale Ojciec Święty pozostawił go na czele tej watykańskiej dykasterii.
8 kwietnia 2005 kardynał Ratzinger celebrował Mszę świętą podczas uroczystości pogrzebowych Jana Pawła II, w czasie której wygłosił homilię. Na dwa dni przed konklawe (16.04) obchodził swoje 78. urodziny. We wtorek, 19.04.2005 został wybrany 265. Biskupem Rzymu i obrał imię Benedykta XVI.

Dorobek naukowy i poglądy

Należy do ścisłej czołówki teologów chrześcijańskich XX wieku. Mówi się, że jest największym teologiem wśród kardynałów i najwybitniejszym kardynałem wśród teologów. Jego prace badawcze i publikacje odnoszą się głównie do szeroko rozumianej teologii dogmatycznej i fundamentalnej. Wiele dzieł zwartych i rozpraw poświęcił tajemnicy Kościoła. Drugi wielki temat w działalności naukowej kardynała Ratzingera to osoba Jezusa Chrystusa. Można Go uważać za zwolennika „chrystologii sensu”. Podejmował także prace z zakresu ekumenizmu. W sumie opublikował ponad 60 pozycji książkowych, z których wiele zostało przetłumaczonych na języki obce. Jest także autorem kilkuset artykułów i rozpraw opublikowanych w różnych międzynarodowych czasopismach teologicznych i dziełach zbiorowych. Sam zna 10 języków.
W różnych wydawnictwach w Polsce ukazały się dotychczas przekłady 29 jego pozycji, niektóre z nich wznawiane, np. „Śmierć i życie wieczne” (1986 i 2000). Z szerokim zainteresowaniem spotkała się jego książka-wywiad, zatytułowana „Raport o stanie wiary”, w której kardynał ostrzega przed „nadmierną euforią soborową”. W październiku 1996 r. wydał kolejną książkę-wywiad „Sól ziemi”, której polski przekład ukazał się w rok później nakładem wydawnictwa „Znakv. W Polsce wydano w 2001 r. także „Drogę paschalną” i „Prawdę w teologii”. Zaś w 2002 roku wydano znaną książkę pt. „Duch Liturgii”.

Jest laureatem wielu międzynarodowych nagród i wyróżnień. Otrzymał dotąd aż osiem doktoratów honorowych, w tym dwa w Polsce: na uczelniach we Wrocławiu i Lublinie.

Na podstawie: Wikipedii (treść udostępniana na licencji GNU Free Documentation License), KAI i inf. własnych.