Inspiracje liturgiczne

Niedziela Miłosierdzia Bożego

Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów dnia 23 stycznia 1995 roku wydała dla diecezji polskich dekret, w którym poleca dokonać zmiany nazwy II Niedzieli Wielkanocnej. Nazywa się ona obecnie II niedzielą wielkanocną, czyli Miłosierdzia Bożego. Dnia 5 maja 2000 roku Kongregacja zdecydowała o rozszerzeniu tego zarządzenia na cały Kościół. Dekret ten ma dla nas znaczenie nie tylko prawne. Jest także pewnym wzorem włączania nowej formy nabożeństwa do Miłosierdzia Bożego w istniejącą od wieków praktykę życia sakramentalnego i celebracji roku liturgicznego. Istotnym elementem tego włączenia jest wyraźniejsze ukazanie prawdy objawionej i obecnej w życiu Kościoła, unikając działań pomniejszających konieczność nawrócenia osobistego lub przystępowania do sakramentów świętych. W dekrecie Kongregacji czytamy m.in.: W obecnych czasach bardzo rozszerza się wśród duchowieństwa i wiernych w polskim narodzie zrozumienie i idące w ślad za nim nabożeństwo do Miłosierdzia Bożego, czyli Miłosiernego Jezusa. Wskazuje na to wielki postęp w odnowie życia sakramentalnego i coraz bardziej mnożące się dzieła miłosierdzia. Tego rodzaju pobożność jakby ze swej istoty kieruje do Boga i Pana, który bogaty w miłosierdzie winien być wysławiany szczególnie w Misterium Paschalnym, gdzie miłosierdzie Boże najdoskonalej uwidacznia się wobec wszystkich ludzi.

Kościół nie ustanowił nowego święta pod nazwą Święto Miłosierdzia Bożego. Decyzja Kościoła jest inna. Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów nadała II Niedzieli Wielkanocnej nową nazwę, Niedziela Miłosierdzia Bożego wskazując na to, że cała liturgia tej niedzieli jest objawieniem miłosierdzia Boga. Nie jest to więc święto Miłosierdzia w znaczeniu liturgicznym, jakim jest np. święto Objawienia Pańskiego czy Ofiarowania Pańskiego. Jest to natomiast dzień, w którym Kościół w swojej liturgii objawia światu dary Miłosierdzia Bożego i czyni to w sposób uroczysty (świąteczny). Jest to więc świętowanie tajemnicy Bożego Miłosierdzia. Dlatego tylko w szerszym sensie możemy mówić o święcie miłosierdzia Bożego.

Oktawa Miłosierdzia

Czy nie należy podobnie spojrzeć na czas Triduum Paschalnego i Oktawy Zmartwychwstania? Jak uczy dekret Kongregacji, Bóg bogaty w miłosierdzie winien być wysławiany szczególnie w Misterium Paschalnym, gdzie miłosierdzie Boże najdoskonalej uwidacznia się wobec wszystkich ludzi. Wszelkie formy modlitwy, stare i nowe, powinny zmierzać do tego, aby wyraźniej objawić tę prawdę. Chodzi więc o taki rodzaj modlitwy i refleksji, która odsłania bogactwo darów miłosierdzia, ofiarowanych człowiekowi w Eucharystii, w sakramencie pokuty, w liturgii godzin i każdej innej celebracji liturgicznej. Nabożeństwo ma wynikać z liturgii i do niej prowadzić, a nie stwarzać wrażenia, że dopiero poza liturgią, na nowennie do Miłosierdzia Bożego, rozumianej jako specjalne modlitwy wraz z koronką, ktoś spotyka się z miłosiernym Jezusem i prosi Go o dary Jego Serca.

Odkrycie Oktawy Zmartwychwstania jako szczególnego czasu miłosierdzia jest dziś ważnym zadaniem dla poszczególnych wiernych i całego duszpasterstwa. Znamy Wielki Post jako czas miłosierdzia. Mniej znamy Okres Wielkanocny od tej strony. Mniej wtedy myślimy o darach Bożego miłosierdzia. A przecież każdy dar, który jest ofiarowany nam, jako potrzebującym pomocy, jest darem miłosierdzia. Jest nim także chleb podany głodnym. Przede wszystkim jest nim chleb życia, Eucharystia, sam Jezus. On przychodzi do nas jako Zmartwychwstały. Przynosi owoce swej zbawczej męki. Przychodzi i mówi: Pokój wam. Ufajcie, Jam zwyciężył świat.

Obraz Jezusa Miłosiernego ukazuje Pana jako zmartwychwstałego i idącego do człowieka. On żyje, gdyż pokonał śmierć. Jako zmartwychwstały przynosi wszystkim owoce Męki, przebitego boku, daru Serca. Obraz jest więc także szczególną ikoną Eucharystii, choć nie pojawia się na nim symbol chleba. Przypomina o tym, co się w Eucharystii dzieje, a nie o jej zewnętrznych znakach. W Eucharystii przychodzi do nas żywy Jezus i przynosi nam owoce swej Męki. My zaś przyjmujemy Go z miłością, a otwieramy Mu drzwi serca słowami Jezu, ufam Tobie. O ile klimat Wielkiego Postu szczególnie wyraża postawę człowieka pokutującego i przystępującego do spowiedzi, to klimat Okresu Wielkanocnego wyraża postawę człowieka wyzwolonego z grzechu, który potrzebuje pokarmu na drogę codziennego życia, aby w tej wolności wytrwać. Ten pokarm jest także darem miłosierdzia Boga, który nie chce, aby Jego dzieci zaraz po otrzymaniu przebaczenia wracały na utarte ścieżki złych przyzwyczajeń i grzechów. Pełniejsze odkrycie darów paschalnych, jako darów miłosiernego Jezusa, jest dla nas dużą szansą odnowy życia religijnego i zyskania nowego dynamizmu ewangelizacyjnego.

Ks. Stanisław Szczepaniec

Artykuł pochodzi z dwumiesięcznika „Oaza”.