Wniebowstąpienie Pańskie / Niedziela po Wniebowstąpieniu

Mszał Pawła VI, Wniebowstąpienie Pańskie

Edycja z 2002 r. przewiduje dwie modlitwy, druga z nich jest przejęta z Mszału Piusa V (zob. wpis z 17 maja), natomiast pierwsza modlitwa jest taka:

Tekst: „Fac nos, omnipotens Deus, sanctis exsultare gaudiis, et pia gratiarum actione laetari, quia Christi Filii tui ascensio est nostra provectio, et quo processit gloria capitis, eo spes vocatur et corporis. Qui tecum.”

Oficjalny polski przekład: „Wszechmogący Boże, wniebowstąpienie Twojego Syna jest wywyższeniem ludzkiej natury, spraw, abyśmy pełni świętej radości składali Tobie  dziękczynienie i utwierdź naszą nadzieję, że my, członkowie Mistycznego Ciała Chrystusa połączymy się z Nim w chwale. Który z Tobą”.

Historia modlitwy. Modlitwa jest nowa, natomiast została ułożona na podstawie homilii św. Leona Wielkiego, papieża (+ 461): homilia 73 czyli I homilia na Wniebowstąpienie. Tekst łaciński można znaleźć w CCL 138A lub w PL 54, natomiast odnośny fragment po polsku brzmi tak:
„A zaiste niewypowiedzianie wielki był to powód do radości, kiedy w oczach świętej gromady uczniów ludzka natura wstępowała na najwyższe miejsce w hierarchii stworzeń niebieskich. Wyniesiona teraz nad anielskie chóry i nad archaniołów dostojne wyżyny, nie ma ona odtąd miary swego wywyższenia, odkąd z Ojcem wiecznym zasiada na tronie. Połączona z Jego istotą w Synu, z Nim podziela panowanie i chwałę. Ponieważ więc wywyższenie Chrystusa jest naszym wywyższeniem, a dokąd uprzedziła nas chwała głowy, tam i całe ciało może mieć nadzieję dotarcia, to w powinnej radości, rozpromienionym sercem składajmy Bogu dzięki!” ("Mowa 73, 4", w: Św. Leon Wielki. Mowy, red. K. Tomczak (Pisma Ojców Kościoła 24), Poznań – Warszawa – Lublin 1957, s. 353-354.)

Kolekta niedzieli po Wniebowstąpieniu w Mszale Piusa V = kolekta 29. niedzieli per annum w Mszale Pawła VI, opisałem ją 16 października 2011.

Appendix. Mszał Pawła VI, VII niedziela wielkanocna

Modlitwa przepada z powodu Wniebowstąpienia, ale warto o niej wspomnieć:

Tekst: „Supplicationibus nostris, Domine, adesto propitius, ut, sicut humani generis Salvatorem tecum in tua credimus maiestate, ita eum usque ad consummationem saeculi manere nobiscum, sicut ipse promisit, sentiamus. Per Dominum”.

Oficjalny polski przekład: „Wszechmogący Boże, wierzymy, że nasz Zbawiciel zasiada w chwale po Twojej prawicy, wysłuchaj nasze błagania i spraw, abyśmy zgodnie z Jego obietnicą odczuwali, że pozostaje z nami aż do skończenia świata. Przez naszego Pana”.

Historia modlitwy. Jest to nieco zmieniona wersja dawnej rzymskiej modlitwy z Wniebowstąpienia:
„Adesto, Domine, supplicationibus nostris, ut sicut humani generis salvatorem consedere tecum in tua maiestate confidimus, ita usque ad consummationem saeculi manere nobiscum, quemammodum est pollicitus, sentiamus. Per”.
Roboczy przekład:
„Wejrzyj, Panie, na nasze prośby i skoro ufamy, że Zbawiciel rodzaju ludzkiego zasiada z Tobą w Twym majestacie, tak samo niech odczuwamy, że, jak obiecał, pozostaje z nami aż do skończenia świata. Przez”.
Modlitwa występuje najpierw w Sakramentarzu Leoniańskim  (= Sakramentarz z Werony, ok. 560/590 r.) jako kolekta z Wniebowstąpienia, potem w Sakramentarzu Gelazjańskim (ok. 628/715 r.) jako kolekta alternatywnego formularza na Wniebowstąpienie oraz w Sakramentarzach Gregoriańskich, zarówno papieskim (ok. 625/638 r.), jak typu II (ok. 650/683 r.) na koniec formularza z Wniebowstąpienia, jako „alia oratio” (inna modlitwa). Wg wzoru gregoriańskiego mają ją jeszcze Frankońskie Sakramentarze Gelazjańskie (archetyp z Flavigny, ok. 760/770 r.) i „mieszany” gregoriański Sakramentarz z Fuldy (ok. 975 r.). Potem modlitwa zanika.

W innych obrządkach. Modlitwa została zastosowana także w rytach galijskim i ambrozjańskim, oczywiście również w dzień Wniebowstąpienia. Z drobnym wariantem (incipit: „praesta, quaesumus, omnipotens Deus, ut…”) ma ją galijski Missale Gothicum (Francja pn. lub pn.-wsch., ok. 690/710 r.), zaś ambrozjański Sakramentarz ze św. Symplicjana (ok. 900 r.) wykorzystuje ją jako modlitwę nieszpór.