W dniu dzisiejszym Mszał Piusa V ma dwie modlitwy. Druga z tych modlitw została zachowana w Mszale Pawła VI jako jedyna kolekta. Nt. racji dla dwóch modlitw w starszym Mszale – poniżej, przy historii.

Modlitwa 1: „Praesta, quaesumus, omnipotens Deus: ut, qui nostris excessibus incessanter affligimur, per unigeniti Filii tui passionem liberemur. Qui tecum”.

Przekład z łac.-pol. Mszału z 1968 r.: „Nękani nieustannie naszymi grzechami prosimy Cię, wszechmogący Boże, aby nas wyzwoliła męka Jednorodzonego Syna Twojego. Który z Tobą”.

Modlitwa 2 (= kolekta Mszału Pawła VI): „Deus, qui pro nobis Filium tuum crucis patibulum subire voluisti, ut inimici a nobis expelleres potestatem: concede nobis famulis tuis; ut resurrectionis gratiam consequamur. Per Dominum”.

Oficjalny polski przekład: „Boże, Ty chciałeś, aby Twój Syn przez śmierć na drzewie krzyża uwolnił nas spod władzy szatana, spraw, abyśmy wiernie Tobie służyli i dostąpili łaski zmartwychwstania. Przez naszego Pana”.

Przekład z łac.-pol. Mszału z 1968 r.: „Boże, z Twojej woli Syn Twój poniósł za nas śmierć na drzewie krzyża, aby uwolnić nas spod władzy szatana, dozwól nam swoim sługom dostąpić łaski zmartwychwstania. Przez Pana naszego”.

Starszy przekład jest dokładniejszy. W nowym została dodana fraza „wiernie tobie służyli”, której w tekście łacińskim nie ma.

Historia modlitw. Obydwie modlitwy występują w Sakramentarzach Gregoriańskich, zarówno papieskim (ok. 625/638 r) jak typu II (ok. 650/683 r.), stąd przejdą do późniejszej tradycji.
Obecność dwóch modlitw w Mszale Piusa V jest związana z tym, że tradycyjna liturgia przewiduje w Wielką Środę dwa czytania przed Ewangelią (obydwa z Księgi Izajasza: Iz 62, 11 – 63, 7 i Iz 53, 1-12) i każde z nich jest poprzedzone modlitwą kapłana. Tradycja dwóch czytań z Izajasza w Wielką Środę jest bardzo stara, poświadczają ją dwa najstarsze zachowane lekcjonarze Kościoła rzymskiego: tzw. Comes z Wurzburga (ok. 600/650 r.) i tzw. Comes Alkuina (626 r.).
W ogóle wśród pierwszych trzech dni Wielkiego Tygodnia Wielka Środa tradycyjnie miała miejsce szczególne. W Jerozolimie, jak pod koniec IV w. relacjonowała pątniczka Egeria, była tego dnia liturgia stacyjna w bazylice Anastasis i czytano Ewangelię o zdradzie Judasza (jak pisze Egeria, na słowa Judasza, „co chcecie mi dać a ja wam Go wydam” w bazylice powstał płacz i tumult). W Rzymie z kolei była liturgia stacyjna w bazylice Santa Maria Maggiore, z początku prawdopodobnie bez celebracji Mszy świętej. Po dwóch czytaniach z Izajasza następowała Ewangelia o obmyciu nóg uczniom i o wskazaniu Judasza jako zdrajcy (J 13, 1-32), zaś potem była uroczysta modlitwa powszechna, tak jak w Wielki Piątek (o tej modlitwie wspomina Ordo romanus XXIV – frankijska lub północnoitalska adaptacja rzymskich obrzędów Wielkiego Tygodnia). W końcu VII lub na początku VIII w. Janowa Ewangelia, okrojona do J 13, 1-15 (umycie nóg) została przeniesiona na Wielki Czwartek, gdzie w liturgii papieskiej do tej pory Msza zaczynała się tego dnia wyjątkowo od ofertorium, bez żadnej liturgii słowa. W Wielką Środę wprowadzono zaś Mękę Pańską wg św. Łukasza, jak poświadczają rzymskie Ewangeliarze z VIII w.
Jeszcze co do modlitw, wspomniany Ordo romanus XXIV poświadcza w Wielką Środę modlitwę „Deus a quo et Iudas reatus”, która w tradycyjnej liturgii występuje jutro w Mszy Wieczerzy Pańskiej. Najprawdopodobniej modlitwa została przeniesiona z Wielkiej Środy na Wielki Czwartek wraz z Janową Ewangelią a w Wielką Środę zastąpiła ją wtedy modlitwa „Praesta, quaesumus”.
 

Przyjacielu człowieka, nierządnica przystąpiła do Ciebie, miro ze łzami wylewając na Twoje nogi, i z Twego polecenia wybawiona jest ze smrodu zła, zaś uczeń Twój niewdzięczny odrzuca łaskę i odziewa się smrodem, z żądzy srebra sprzedaje Ciebie. Chwała, Chryste, łaskawości Twojej.

none