J. Ratzingera „Chrystus i Jego Kościół”

Składa się z trzech części: pierwsza jest refleksją o tajemnicy Jezusa, druga dotyczy eklezjologii i teologii kapłaństwa, natomiast trzecia jest zapisem wprowadzeń, które kardynał czynił każdego dnia przed liturgią (od I do II niedzieli Wielkiego Postu włącznie).

Ktoś, kto choć trochę czytał wcześniej pisma Ratzingera, pod względem treści nie znajdzie tu raczej nic, czego by nie było w innych dziełach obecnego papieża. Nowością jest to, że myśli, które wcześniej padały w referatach i naukowych publikacjach, teraz zostały przedstawione w postaci nauk rekolekcyjnych. Okazuje się, że na rekolekcjach nie trzeba mówić tylko o moralności i duchowości. Zapis konferencji głoszonych Janowi Pawłowi II przez jego następcę pokazuje, że wspaniałych treści na rekolekcje dostarcza nam dogmatyka – poparta refleksją nad Pismem Świętym. Jedność dogmatu i egzystencji, szczególnie pokazana na przykładzie dogmatów chrystologicznych, to jest to, co tutaj najbardziej wartościowe. Co ciekawe, Ratzinger skupia się nie tyle na dogmacie chalcedońskim, co na orzeczeniach kolejnego Soboru Powszechnego w Konstantynopolu. Nauka o dwóch wolach w Chrystusie, które harmonijnie ze sobą współdziałają, została w przekonujący sposób zaprezentowana jako dotykająca egzystencji każdego człowieka, powołanego do pełnej i prawdziwej wolności właśnie na drodze zjednoczenia swojej ludzkiej woli z wolą Bożą.

Wartościową częścią książki są również wprowadzenia do liturgii, utrzymane w tonie bardziej osobistym. Sporo w nich przenikliwego spojrzenia na Kościół i jego pasterzy. Sporo również krytycznych uwag i pytań do rachunku sumienia, które każdego czytelnika skłonią do refleksji. Ratzinger nie zgadza się na Kościół zlaicyzowany, pozostający jedynie instytucją charytatywną. Pokazuje przestrzenie, w których grozi nam odejście od bycia wspólnotą wiary w stronę naiwnego aktywizmu. Problem poruszany w 1983 roku w kontekście sytuacji Kościoła zachodniego jest jak najbardziej aktualny dzisiaj w naszym kraju – bo czy tym, co nas łączy w naszych świątyniach, w naszych prezbiteriach, faktycznie jest jeszcze wiara? Ratzinger daje tu sporo do myślenia.

Dk. Grzegorz Pasternak (WSD / Kraków)

J. Ratzinger, Chrystus i Jego Kościół, przeł. W. Szymona OP, wyd. Espe, Kraków 2005